فرق بین لذت و شادی(رضایت و فرح) و تفاوت آن دو از نگاه شیعی

بسم الله الرحمان الرحیم

غلامرضا میناگر, 
شادی و لذت دو مفهوم مرتبط اما متمایز در حوزه روانشناسی و فلسفه هستند. درک تفاوت آنها به درک عمیقتر احساسات و بهبود کیفیت زندگی کمک میکند. در زیر تفاوتهای کلیدی این دو بهصورت ساختاریافته توضیح داده شده است:

---

### ۱. تعریف کلی
- لذت (Pleasure):  
  یک احساس مثبت کوتاهمدت و وابسته به محرکهای خارجی است که از تجربههای حسی یا موقعیتهای خاص ناشی میشود (مثل خوردن غذای موردعلاقه، تماشای فیلم، یا خرید).  
- شادی (Happiness):  
  یک حالت پایدارتر و درونیتر از رضایت و خوشبختی است که به معنای رضایت کلی از زندگی و احساس معناست.

---

سؤالات تستی چهارگزینه‌ای از کتاب «باهم بیندیشیم 1 »

 

## بخش اول: انسان و ایمان (با پاسخ‌های کامل و گزینه‌های رندوم)

1. منظور از ایمان در اندیشه اسلامی چیست؟  
   الف) باور صرف به خدا  
   ب) پذیرش بدون شک  
   ج) باور و عمل همراه با یقین و اطمینان قلبی  
   د) فقط انجام عبادات  
   **پاسخ صحیح:** ج  
   *ایمان در اندیشه اسلامی به معنای باور قلبی همراه با یقین و عمل به آن است، نه صرفاً باور بدون عمل یا انجام عبادات تنها.*

2. کدام یک از موارد زیر از ویژگی‌های انسان در اندیشه اسلامی است؟  
   الف) موجودی صرفاً مادی  
   ب) موجودی با بعد جسمانی و روحانی که دارای اختیار و عقل است  
   ج) موجودی بدون اختیار  
   د) موجودی که فقط برای زندگی دنیوی خلق شده  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *انسان در اسلام موجودی است که هم بعد مادی دارد و هم بعد روحانی، و دارای عقل و اختیار است که او را از سایر موجودات متمایز می‌کند.*

3. شناخت نادرست انسان نسبت به خویشتن چه نتیجه‌ای دارد؟  
   الف) افزایش ایمان و تقوا  
   ب) محدود کردن حیات به زندگی دنیوی و غفلت از بعد معنوی  
   ج) شناخت بهتر خداوند  
   د) رشد معنوی و اخلاقی  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *اگر انسان خود را فقط محدود به جنبه‌های مادی بداند، از بعد معنوی و الهی خود غافل می‌شود و این باعث کاهش ایمان و معنویت می‌گردد.*

4. جهل بزرگترین جهل در اندیشه اسلامی نسبت به چیست؟  
   الف) خداوند و صفات او  
   ب) جهان و قوانین آن  
   ج) نفس و حقیقت وجودی انسان  
   د) معاد و آخرت  
   **پاسخ صحیح:** ج  
   *از دیدگاه اسلام، بزرگ‌ترین جهل، نادانی نسبت به نفس و حقیقت وجودی خود انسان است که باعث گمراهی و دوری از خدا می‌شود.*

5. نتیجه شناخت درست انسان مبتنی بر ایمان چیست؟  
   الف) تغییر سبک زندگی و رفتار بر اساس ارزش‌های الهی  
   ب) بی‌تفاوتی نسبت به دنیا و آخرت  
   ج) پذیرش جبر و سرنوشت  
   د) ترک همه فعالیت‌های اجتماعی  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *شناخت درست انسان از خود و ایمان به خدا باعث می‌شود که سبک زندگی او تغییر کند و در مسیر ارزش‌های الهی حرکت نماید.*

6. کدام یک از موارد زیر از آثار ایمان است؟  
   الف) فقط آثار دنیوی مانند آرامش و موفقیت  
   ب) فقط آثار اخروی مانند پاداش و بهشت  
   ج) آثار دنیوی و اخروی که شامل آرامش قلب و سعادت ابدی است  
   د) هیچ‌کدام از موارد بالا  
   **پاسخ صحیح:** ج  
   *ایمان آثار متعددی دارد که هم در زندگی دنیوی و هم در آخرت انسان را بهره‌مند می‌سازد.*

7. انسان بی‌دین به معنای چیست؟  
   الف) انسان بدون باور و اندیشه نسبت به حقایق هستی  
   ب) انسان با باورهای مختلف و متنوع  
   ج) انسانی که فقط به دین خود پایبند نیست  
   د) انسان با دین متفاوت از اسلام  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *انسان بی‌دین کسی است که هیچ باور دینی و اعتقادی نسبت به حقایق الهی ندارد و زندگی را صرفاً مادی می‌داند.*

8. قرآن کریم درباره کسانی که حیات را محدود به دنیا می‌دانند چه می‌فرماید؟  
   الف) آنان بر حق‌اند و هدایت یافته‌اند  
   ب) آنان زیانکارترین افرادند که در دنیا و آخرت زیان می‌کنند  
   ج) آنان بهترین انسان‌ها هستند که به دنیا اهمیت می‌دهند  
   د) آنان مورد رحمت و بخشش خداوند قرار می‌گیرند  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *قرآن افراد محدود به زندگی دنیوی را زیانکارترین افراد می‌داند زیرا از سعادت واقعی و زندگی جاودانه غافل‌اند.*

9. مصلحت انسان در اندیشه اسلامی چیست؟  
   الف) پیروی از لذت‌ها و خواسته‌های نفسانی  
   ب) مبارزه با زیاده‌خواهی‌های نفسانی و رشد معنوی  
   ج) ترک همه فعالیت‌ها و انزوا  
   د) پذیرش سرنوشت بدون تلاش  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *مصلحت انسان در اسلام، کنترل نفس و تلاش برای رشد معنوی و اخلاقی است که باعث سعادت دنیوی و اخروی می‌شود.*

10. شناخت نفس در اندیشه اسلامی چه جایگاهی دارد؟  
    الف) زیربنای شناخت انسان نسبت به حقایق دیگر و شناخت خداوند  
    ب) موضوعی بی‌اهمیت و فرعی  
    ج) فقط برای دانشمندان و متفکران مهم است  
    د) محدود به علوم تجربی و پزشکی است  
    **پاسخ صحیح:** الف  
    *شناخت نفس، پایه و اساس شناخت انسان و سایر حقایق هستی است و در نهایت به شناخت خداوند منتهی می‌شود.*

---

^{## بخش دوم: خدا و صفات خدا (با پاسخ‌های کامل و گزینه‌های رندوم)}

1. خدا در اندیشه اسلامی چگونه موجودی است؟  
   الف) مادی و محدود به زمان و مکان  
   ب) غیرمادی، نامحدود و مستقل از جهان مادی  
   ج) مادی و نامحدود  
   د) غیرمادی و محدود به مکان خاص  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *خداوند در اسلام موجودی غیرمادی، نامحدود، و مستقل از زمان و مکان است که همه چیز را آفریده و بر همه امور مسلط است.*

2. کدام یک از صفات زیر از صفات خداوند است؟  
   الف) سمیع (شنوا) و بصیر (بینا) بودن بدون نیاز به اعضای مادی  
   ب) نیازمند به چیزها و موجودات دیگر  
   ج) محدود به زمان و مکان خاص  
   د) دارای جسم مادی مانند انسان  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *خداوند شنوا و بیناست، اما این صفات به معنای داشتن اعضای مادی نیست بلکه به معنای علم و حضور کامل اوست.*

3. اراده تکوینی خدا به چه معناست؟  
   الف) اراده‌ای که حتماً تحقق می‌یابد و همه امور به خواست او اتفاق می‌افتد  
   ب) اراده‌ای که ممکن است تحقق نیابد  
   ج) اراده‌ای که انسان تعیین می‌کند  
   د) اراده‌ای که محدود به امور مادی است  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *اراده تکوینی یعنی اراده‌ای که خداوند برای ایجاد و تحقق هر چیزی دارد و این اراده حتماً به وقوع می‌پیوندد.*

4. اراده تشریعی خدا چیست؟  
   الف) اراده‌ای که مربوط به قوانین و دستورات الهی است و ممکن است انسان آن را نپذیرد  
   ب) اراده‌ای که حتماً تحقق می‌یابد  
   ج) اراده‌ای که محدود به امور مادی است  
   د) اراده‌ای که انسان نمی‌تواند تغییر دهد  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *اراده تشریعی به معنای اراده خدا برای وضع قوانین و احکام است که انسان می‌تواند آن را بپذیرد یا رد کند.*

5. علم خدا به موجودات چگونه است؟  
   الف) شامل علم به ذات، گذشته، حال و آینده همه موجودات است و محدود به زمان نیست  
   ب) محدود به زمان حال و گذشته  
   ج) فقط علم به موجودات پس از آفرینش  
   د) علم محدود به امور مادی و محسوس  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *خداوند علم مطلق دارد که همه چیز را در همه زمان‌ها و مکان‌ها شامل می‌شود.*

6. قدرت الهی چیست؟  
   الف) توانایی انجام هر کاری با اراده و اختیار مطلق بدون محدودیت  
   ب) توانایی محدود به امور مادی و طبیعی  
   ج) توانایی بدون اراده و اختیار  
   د) توانایی محدود به زمان و مکان  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *قدرت خداوند مطلق است و او می‌تواند هر کاری را که بخواهد انجام دهد بدون هیچ محدودیتی.*

7. کدام یک از موارد زیر دلیل قدرت الهی نیست؟  
   الف) اعطا کننده کمال به موجودات ناقص  
   ب) اتقان و نظم شگفت‌انگیز در جهان هستی  
   ج) محدودیت در انجام کارها و ناتوانی در خلق  
   د) امکان تحقق امور و تغییر در عالم  
   **پاسخ صحیح:** ج  
   *محدودیت و ناتوانی از صفات خداوند نیست بلکه نشانه ضعف است، در حالی که خداوند قدرت مطلق دارد.*

8. خدا چگونه موجودی است که هم قدرت انجام فعل دارد و هم عالم است؟  
   الف) به دلیل حیات و ذات الهی که جامع همه کمالات است  
   ب) به دلیل جسم مادی بودن و محدودیت‌های فیزیکی  
   ج) به دلیل محدود بودن به زمان و مکان  
   د) به دلیل نداشتن علم و اراده  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *خداوند به دلیل ذات خود که کامل و بی‌نقص است، هم عالم مطلق و هم قادر مطلق است.*

9. سمیع و بصیر بودن خدا چه معنایی دارد؟  
   الف) داشتن اعضای مادی برای دیدن و شنیدن مانند انسان‌ها  
   ب) حضور همه امور نزد خدا بدون نیاز به اعضای مادی و به صورت علم و حضور کامل  
   ج) محدود بودن به امور مادی و محسوس  
   د) عدم حضور امور نزد خداوند  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *شنوا و بینا بودن خداوند به معنای علم و اطلاع کامل اوست، نه داشتن اعضای مادی.*

10. کدام یک از موارد زیر درباره خدا نادرست است؟  
    الف) خدا موجودی غیرمادی است  
    ب) خدا دارای علم و قدرت نامحدود است  
    ج) خدا محدود به زمان و مکان است  
    د) خدا دارای اراده تکوینی و تشریعی است  
    **پاسخ صحیح:** ج  
    *خداوند محدود به زمان و مکان نیست و این از اصول توحید در اسلام است.*

 

 

## بخش سوم: نبوت و پیامبران

1. هدف اصلی بعثت پیامبران در اندیشه اسلامی چیست؟  
   الف) ایجاد حکومت‌های سیاسی  
   ب) هدایت انسان‌ها به سوی خدا و اصلاح اخلاقی و اجتماعی  
   ج) افزایش ثروت مردم  
   د) ایجاد اختلاف بین اقوام  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *پیامبران برای هدایت انسان‌ها به سوی توحید، اصلاح اخلاق و جامعه، و ایجاد عدالت و ایمان مبعوث شده‌اند.*

2. کدام ویژگی از ویژگی‌های پیامبران است؟  
   الف) اشتباه در رساندن پیام الهی  
   ب) عصمت در ابلاغ وحی و پیام خداوند  
   ج) داشتن قدرت جادویی  
   د) محدود بودن به یک قوم خاص بدون پیام برای همه انسان‌ها  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *پیامبران در انتقال پیام الهی معصوم هستند و خطا و اشتباهی در ابلاغ وحی ندارند.*

3. چرا پیامبران معجزه می‌آورند؟  
   الف) برای سرگرمی مردم  
   ب) برای اثبات حقانیت خود و نشان دادن قدرت خداوند  
   ج) برای افزایش ثروت شخصی  
   د) برای ایجاد ترس در مردم  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *معجزات وسیله‌ای برای اثبات پیامبری و نشان دادن قدرت الهی به مردم است.*

4. کدام یک از پیامبران در قرآن به عنوان خاتم النبیین معرفی شده است؟  
   الف) حضرت موسی (ع)  
   ب) حضرت عیسی (ع)  
   ج) حضرت محمد (ص)  
   د) حضرت ابراهیم (ع)  
   **پاسخ صحیح:** ج  
   *حضرت محمد (ص) به عنوان آخرین پیامبر و خاتم النبیین شناخته می‌شود که پیام الهی را برای همه انسان‌ها آورد.*

5. پیامبران چگونه مردم را به ایمان دعوت می‌کنند؟  
   الف) با زور و اجبار  
   ب) با استدلال، اخلاق نیکو و معجزات  
   ج) با وعده‌های دنیوی فقط  
   د) با ترساندن بدون دلیل  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *دعوت پیامبران بر اساس استدلال، اخلاق نیکو و گاهی معجزات بوده است تا مردم به اختیار ایمان بیاورند.*

6. پیامبران در مقابل دشمنان دین چگونه رفتار می‌کنند؟  
   الف) با خشونت و انتقام  
   ب) با صبر، مدارا و دعوت به حق  
   ج) با ترک جامعه  
   د) با انکار دین خود  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *پیامبران با صبر و مدارا و بدون خشونت به دعوت خود ادامه می‌دهند و از راه حق دفاع می‌کنند.*

7. کدام یک از موارد زیر درباره وحی صحیح است؟  
   الف) وحی فقط به پیامبران مرد داده می‌شود  
   ب) وحی می‌تواند به هر انسان داده شود  
   ج) وحی شامل کتاب‌های آسمانی و الهام‌های خاص است  
   د) وحی فقط شامل گفتار پیامبران است  
   **پاسخ صحیح:** ج  
   *وحی به پیامبران شامل کتاب‌های آسمانی و الهام‌های خاص است که راهنمای انسان‌ها می‌باشد.*

8. پیامبران چه نقشی در اصلاح جامعه دارند؟  
   الف) فقط نقش معنوی دارند  
   ب) نقش معنوی و اجتماعی در جهت برقراری عدالت و اخلاق  
   ج) فقط نقش سیاسی دارند  
   د) نقشی ندارند و فقط پیام‌رسان هستند  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *پیامبران هم در زمینه معنوی و هم در اصلاح اجتماعی و ایجاد عدالت نقش مهمی دارند.*

9. کدام یک از پیامبران در قرآن به عنوان «رسول» معرفی شده است؟  
   الف) پیامبرانی که فقط برای قوم خاصی مبعوث شده‌اند  
   ب) پیامبرانی که رسالت جهانی دارند  
   ج) پیامبرانی که کتاب آسمانی ندارند  
   د) پیامبرانی که فقط معجزه می‌آورند  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *رسول به پیامبری گفته می‌شود که دارای رسالت جهانی است و پیام خدا را برای همه انسان‌ها می‌آورد.*

10. پیامبران چگونه به انسان‌ها کمک می‌کنند تا به کمال برسند؟  
    الف) با دادن دستورهای سخت و غیرقابل اجرا  
    ب) با راهنمایی به سوی توحید، اخلاق نیکو و عمل صالح  
    ج) با ایجاد ترس و وحشت  
    د) با محدود کردن آزادی‌های فردی  
    **پاسخ صحیح:** ب  
    *پیامبران با هدایت انسان‌ها به سوی توحید، اخلاق نیکو و اعمال صالح به آن‌ها کمک می‌کنند تا به کمال برسند.*

---

## بخش چهارم: معاد و زندگی پس از مرگ

1. معاد در اندیشه اسلامی به چه معناست؟  
   الف) زندگی فقط در دنیا  
   ب) زندگی دوباره و بازگشت انسان‌ها پس از مرگ برای حسابرسی اعمال  
   ج) نابودی کامل انسان پس از مرگ  
   د) انتقال انسان به دنیایی دیگر بدون حسابرسی  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *معاد به معنای بازگشت انسان‌ها پس از مرگ و حسابرسی اعمال آن‌ها در زندگی آخرت است.*

2. هدف از معاد چیست؟  
   الف) ایجاد ترس بی‌مورد در انسان‌ها  
   ب) عدالت الهی و پاداش یا کیفر بر اساس اعمال انسان‌ها  
   ج) پایان همه چیز بدون نتیجه  
   د) محدود کردن آزادی انسان‌ها  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *معاد برای برقراری عدالت الهی است تا هر کس بر اساس اعمالش پاداش یا کیفر ببیند.*

3. کدام یک از موارد زیر درباره زندگی برزخ صحیح است؟  
   الف) مرحله‌ای بین دنیا و آخرت که روح در آن قرار دارد  
   ب) زندگی دنیوی دوباره  
   ج) نابودی روح پس از مرگ  
   د) زندگی بدون آگاهی و حس  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *برزخ مرحله‌ای است که روح انسان پس از مرگ و قبل از روز قیامت در آن قرار دارد و از دنیا جدا شده است.*

4. حسابرسی اعمال در روز قیامت چگونه انجام می‌شود؟  
   الف) فقط بر اساس ظاهر اعمال  
   ب) بر اساس نیت‌ها، اعمال و میزان ایمان هر فرد  
   ج) بدون هیچ بررسی و قضاوت  
   د) فقط بر اساس ثروت و قدرت دنیا  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *در روز قیامت، همه اعمال انسان‌ها با توجه به نیت، کیفیت و کمیت آن‌ها مورد حسابرسی دقیق قرار می‌گیرد.*

5. بهشت در اندیشه اسلامی چه ویژگی‌هایی دارد؟  
   الف) مکانی مادی و محدود  
   ب) مکانی سرشار از نعمت‌های روحانی و جسمانی که جاودانه است  
   ج) فقط جای آرامش روحی بدون نعمت‌های مادی  
   د) مکانی موقت و گذرا  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *بهشت مکانی است که نعمت‌های مادی و معنوی به صورت جاودانه برای مؤمنان فراهم شده است.*

6. جهنم در اندیشه اسلامی چه مفهومی دارد؟  
   الف) مکانی برای کیفر دادن به کافران و گناهکاران به صورت ابدی یا موقت  
   ب) مکانی برای استراحت و آرامش  
   ج) مکانی موقت بدون عذاب  
   د) جایی که همه انسان‌ها پس از مرگ می‌روند  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *جهنم مکانی است برای کیفر دادن به کسانی که از خدا و دستورات او روی گردانده‌اند.*

7. چه کسی در روز قیامت مسئول حسابرسی و داوری است؟  
   الف) انسان‌ها خودشان  
   ب) خداوند به عنوان قاضی عادل و حکیم  
   ج) پیامبران  
   د) فرشتگان بدون اراده خداوند  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *خداوند به عنوان قاضی نهایی و عادل، مسئول حسابرسی و داوری در روز قیامت است.*

8. چه چیزی باعث نجات انسان در معاد می‌شود؟  
   الف) ثروت و قدرت دنیوی  
   ب) ایمان به خدا، عمل صالح و پیروی از دستورات الهی  
   ج) فقط دعا کردن بدون عمل  
   د) داشتن علم زیاد  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *ایمان راسخ، عمل صالح و پیروی از دستورات الهی باعث نجات انسان در آخرت می‌شود.*

9. آیا در معاد، روح و جسم هر دو زنده می‌شوند؟  
   الف) فقط روح زنده می‌شود  
   ب) روح و جسم هر دو در روز قیامت دوباره زنده می‌شوند  
   ج) فقط جسم زنده می‌شود  
   د) هیچ کدام زنده نمی‌شوند  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *در معاد، روح و جسم هر دو دوباره زنده می‌شوند تا انسان برای حسابرسی کامل آماده باشد.*

10. چه نقشی فرشتگان در معاد دارند؟  
    الف) هیچ نقشی ندارند  
    ب) اجرای دستورات الهی در حسابرسی و انتقال پیام‌ها  
    ج) فقط عبادت خداوند  
    د) دخالت در امور دنیوی انسان‌ها  
    **پاسخ صحیح:** ب  
    *فرشتگان در اجرای دستورات الهی و کمک به حسابرسی اعمال انسان‌ها نقش مهمی دارند.*

---

## بخش پنجم: اخلاق و فضایل انسانی

1. اخلاق در اندیشه اسلامی چیست؟  
   الف) مجموعه‌ای از قوانین اجتماعی بدون ارتباط با دین  
   ب) مجموعه‌ای از رفتارها و صفات نیکو که انسان را به کمال می‌رساند  
   ج) فقط رفتارهای ظاهری و نمایشی  
   د) چیزی که فقط در مدارس آموزش داده می‌شود  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *اخلاق مجموعه‌ای از صفات و رفتارهای نیکو است که باعث رشد و کمال انسان می‌شود و ریشه در دین دارد.*

2. کدام یک از فضایل اخلاقی در اسلام اهمیت ویژه دارد؟  
   الف) صداقت، عدالت، صبر و تواضع  
   ب) ثروت‌اندوزی و قدرت‌طلبی  
   ج) خودخواهی و تکبر  
   د) دروغ‌گویی برای حفظ منافع  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *فضایل اخلاقی مانند صداقت، عدالت، صبر و تواضع در اسلام بسیار مورد تأکید قرار گرفته‌اند.*

3. صبر در برابر مشکلات چه نقشی در رشد اخلاقی دارد؟  
   الف) باعث ضعف و تسلیم شدن می‌شود  
   ب) زمینه‌ساز رشد ایمان و تقویت روح است  
   ج) بی‌تفاوتی نسبت به مشکلات  
   د) فرار از مسئولیت‌ها  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *صبر در برابر مشکلات باعث تقویت ایمان و رشد اخلاقی انسان می‌شود و او را قوی‌تر می‌کند.*

4. تواضع چه تأثیری بر روابط اجتماعی دارد؟  
   الف) باعث ایجاد فاصله و جدایی  
   ب) موجب احترام متقابل و ایجاد محبت می‌شود  
   ج) باعث تحقیر خود است  
   د) بی‌تفاوتی نسبت به دیگران  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *تواضع باعث ایجاد احترام و محبت در روابط اجتماعی می‌شود و فضای دوستانه را تقویت می‌کند.*

5. عدالت در اندیشه اسلامی به چه معناست؟  
   الف) دادن حق به هر کس بدون تبعیض و بی‌طرفی  
   ب) حمایت از قوی‌ترها  
   ج) نادیده گرفتن حقوق ضعیف‌ترها  
   د) اعمال نظر شخصی بدون توجه به حق  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *عدالت یعنی دادن حق به هر کس به طور کامل و بدون هیچ گونه تبعیض.*

6. کدام یک از رفتارهای ناپسند اخلاقی است؟  
   الف) صداقت و وفاداری  
   ب) دروغ‌گویی و خیانت  
   ج) کمک به دیگران  
   د) بخشش و گذشت  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *دروغ‌گویی و خیانت از رفتارهای ناپسند و ضد اخلاقی هستند.*

7. کدام فضیلت اخلاقی باعث تقویت ایمان می‌شود؟  
   الف) کبر و غرور  
   ب) توکل به خدا و تواضع  
   ج) حرص و طمع  
   د) حسادت و دشمنی  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *توکل به خدا و تواضع باعث تقویت ایمان و نزدیکی به خداوند می‌شود.*

8. نقش اخلاق در زندگی اجتماعی چیست؟  
   الف) ایجاد بی‌نظمی و هرج و مرج  
   ب) برقراری نظم، همکاری و همدلی بین افراد جامعه  
   ج) افزایش اختلاف و نزاع  
   د) تضعیف روابط انسانی  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *اخلاق خوب باعث ایجاد نظم و همکاری در جامعه می‌شود و روابط انسانی را تقویت می‌کند.*

9. کدام یک از موارد زیر به عنوان رذایل اخلاقی شناخته می‌شود؟  
   الف) صداقت و عدالت  
   ب) دروغ‌گویی و حسادت  
   ج) صبر و بردباری  
   د) تواضع و فروتنی  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *دروغ‌گویی و حسادت از رذایل اخلاقی هستند که باید از آن‌ها پرهیز کرد.*

10. چه ارتباطی بین اخلاق و دین وجود دارد؟  
    الف) دین و اخلاق کاملاً جدا از هم هستند  
    ب) دین منبع اصلی اخلاق و راهنمای انسان به سوی کمال است  
    ج) اخلاق بدون دین معنا ندارد  
    د) دین فقط برای عبادات است و اخلاق مهم نیست  
    **پاسخ صحیح:** ب  
    *دین منبع اصلی اخلاق است و انسان را به سوی صفات نیکو و کمال هدایت می‌کند.*

 

دوست عزیز، عذرخواهی می‌کنم بابت کوتاهی در پاسخ‌ها.  
در ادامه، سوالات بخش‌های ششم، هفتم و هشتم کتاب «بیندیشیم 1» را با پاسخ‌هایی کاملاً توضیحی (حداقل دو خط) و گزینه‌های درست به صورت رندوم برای شما آماده کرده‌ام. امیدوارم این نسخه کامل‌تر و رضایت‌بخش باشد.

---

## بخش ششم: انسان و اختیار

1. اختیار در اندیشه اسلامی به چه معناست؟  
   الف) توانایی انجام هر کاری بدون هیچ محدودیتی  
   ب) قدرت انتخاب و تصمیم‌گیری آگاهانه انسان بین خیر و شر  
   ج) اجبار انسان به انجام اعمال خاص  
   د) ناتوانی در انتخاب مسیر زندگی  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *اختیار یعنی توانایی انسان برای انتخاب آزادانه و آگاهانه بین راه‌های مختلف، به ویژه بین خیر و شر. این اصل پایه مسئولیت‌پذیری انسان در برابر اعمالش است.*

2. نقش اختیار در مسئولیت انسان چیست؟  
   الف) انسان به دلیل اختیار خود مسئول اعمال و رفتار خویش است  
   ب) اختیار باعث می‌شود انسان از اعمالش بی‌خبر باشد  
   ج) اختیار مسئولیت انسان را کاهش می‌دهد  
   د) اختیار فقط برای کارهای دنیوی است  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *اختیار به انسان این امکان را می‌دهد که انتخاب‌های خود را انجام دهد و بر اساس آن مسئولیت کامل اعمالش را بر عهده داشته باشد.*

3. آیا وجود اختیار با علم و قدرت خداوند تعارض دارد؟  
   الف) بله، چون خدا همه چیز را می‌داند و کنترل می‌کند  
   ب) خیر، علم و قدرت خداوند شامل اختیار انسان نیز می‌شود و تعارضی ندارد  
   ج) اختیار انسان محدود به زمان است  
   د) اختیار انسان فقط توهم است  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *خداوند علم و قدرت مطلق دارد و این شامل اختیار انسان می‌شود؛ بنابراین، وجود اختیار انسان هیچ‌گونه تعارضی با علم و قدرت خداوند ندارد.*

4. تاثیر وسوسه‌های نفس و شیطان بر اختیار انسان چگونه است؟  
   الف) انسان مجبور به پیروی از وسوسه‌هاست  
   ب) وسوسه‌ها فقط دعوت به گناه هستند و انسان با اختیار خود تصمیم می‌گیرد  
   ج) وسوسه‌ها اختیار انسان را از بین می‌برند  
   د) انسان هیچ نقشی در مقابل وسوسه‌ها ندارد  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *وسوسه‌ها تنها وسایل تحریک انسان به گناه هستند، اما انسان با اختیار و اراده خود می‌تواند آن‌ها را بپذیرد یا رد کند، بنابراین اختیار همچنان محفوظ است.*

5. کدام یک از موارد زیر نشان‌دهنده ضعف اختیار انسان است؟  
   الف) تصمیم‌گیری آگاهانه  
   ب) تسلیم شدن در برابر تمایلات نفسانی بدون مقاومت  
   ج) تلاش برای اصلاح خود  
   د) پذیرش مسئولیت اعمال  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *وقتی انسان بدون مقاومت در برابر تمایلات نفسانی تسلیم شود، نشان‌دهنده ضعف در اختیار و اراده است که می‌تواند منجر به گناه و انحراف شود.*

6. رابطه ایمان و اختیار چگونه است؟  
   الف) ایمان باعث تقویت اختیار و تصمیم‌گیری درست می‌شود  
   ب) ایمان اختیار را از بین می‌برد  
   ج) ایمان و اختیار هیچ ارتباطی با هم ندارند  
   د) ایمان باعث محدود شدن اختیار می‌شود  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *ایمان به خدا و دستورات او باعث می‌شود که انسان با آگاهی و انگیزه بیشتر، انتخاب‌های درست‌تری داشته باشد و اختیارش تقویت شود.*

7. آیا اختیار انسان مطلق است؟  
   الف) بله، انسان می‌تواند هر کاری انجام دهد بدون هیچ محدودیتی  
   ب) خیر، اختیار انسان در چارچوب قوانین الهی و شرایط مادی محدود است  
   ج) اختیار فقط در امور معنوی است  
   د) اختیار فقط در امور دنیوی است  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *اختیار انسان محدود به قوانین الهی و شرایط مادی است و نمی‌تواند هر کاری را انجام دهد، بلکه باید در چارچوب معین عمل کند.*

8. چرا خداوند انسان را دارای اختیار آفریده است؟  
   الف) برای اینکه انسان بتواند به کمال برسد و مسئول اعمال خود باشد  
   ب) برای اینکه انسان همیشه گناه کند  
   ج) برای محدود کردن انسان به انتخاب‌های کم  
   د) برای حذف مسئولیت از انسان  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *اختیار به انسان داده شده تا بتواند انتخاب کند، مسئول اعمالش باشد و در مسیر کمال و رشد حرکت کند.*

9. چه عاملی می‌تواند اختیار انسان را تقویت کند؟  
   الف) افزایش آگاهی و شناخت از حقایق الهی  
   ب) نادیده گرفتن دستورات دینی  
   ج) پیروی کورکورانه از دیگران  
   د) عدم تفکر و تعقل  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *با افزایش شناخت و آگاهی از حقایق دینی، انسان می‌تواند تصمیم‌های آگاهانه‌تری بگیرد و اختیارش را بهتر به کار گیرد.*

10. کدام جمله درباره اختیار انسان صحیح است؟  
    الف) اختیار انسان فقط در امور مادی است  
    ب) اختیار انسان باعث مسئولیت‌پذیری او در برابر خداوند می‌شود  
    ج) اختیار انسان باعث بی‌مسئولیتی می‌شود  
    د) اختیار انسان محدود به زمان و مکان نیست  
    **پاسخ صحیح:** ب  
    *اختیار انسان موجب می‌شود که او مسئول اعمال خود باشد و در برابر خداوند پاسخگو باشد، که این اصل مهمی در آموزه‌های اسلامی است.*

---

## بخش هفتم: دین و دین‌داری

1. دین در معنای عام چیست؟  
   الف) مجموعه‌ای از باورها و رفتارهایی که زندگی انسان را هدایت می‌کند  
   ب) فقط مجموعه‌ای از آیین‌های ظاهری  
   ج) فقط قوانین اجتماعی بدون ارتباط با معنویت  
   د) مجموعه‌ای از باورهای شخصی بدون اثر بر زندگی  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *دین مجموعه‌ای از باورها و رفتارها است که انسان را در مسیر کمال و سعادت هدایت می‌کند و شامل ابعاد معنوی، اخلاقی و اجتماعی می‌شود.*

2. رابطه دین و زندگی انسان چگونه است؟  
   الف) دین تاثیری بر زندگی ندارد  
   ب) دین چارچوبی برای زندگی اخلاقی، اجتماعی و معنوی انسان فراهم می‌کند  
   ج) دین فقط محدود به عبادات است  
   د) دین مانع پیشرفت انسان می‌شود  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *دین چارچوبی کامل برای زندگی انسان است که همه ابعاد فردی و اجتماعی را در بر می‌گیرد و باعث رشد و تعالی می‌شود.*

3. آیا انسان می‌تواند بی‌دین باشد؟  
   الف) خیر، چون هر انسانی باورهایی دارد که روش زندگی‌اش را تعیین می‌کند  
   ب) بله، انسان بدون باور زندگی می‌کند  
   ج) فقط کسانی که دین رسمی ندارند بی‌دین هستند  
   د) انسان بی‌دین همیشه موفق است  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *هر انسانی دارای باورهایی است که مسیر زندگی‌اش را شکل می‌دهد، بنابراین بی‌دین به معنای نداشتن هیچ باور و اعتقاد نیست.*

4. دین‌داری واقعی به چه معناست؟  
   الف) فقط انجام ظواهر دینی بدون توجه به باطن  
   ب) باور قلبی همراه با عمل صالح و رعایت دستورات الهی  
   ج) فقط اعتقاد به خدا بدون عمل  
   د) انجام کارهای خوب بدون ایمان  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *دین‌داری واقعی یعنی داشتن ایمان قلبی و عمل به دستورات دینی در زندگی روزمره که باعث رشد معنوی و اخلاقی می‌شود.*

5. نقش دین در سعادت انسان چیست؟  
   الف) دین راهنمای انسان برای رسیدن به سعادت دنیوی و اخروی است  
   ب) دین فقط محدود به زندگی پس از مرگ است  
   ج) دین مانع خوشبختی انسان می‌شود  
   د) دین فقط برای کنترل جامعه است  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *دین راهنمایی است که انسان را به سعادت در دنیا و آخرت می‌رساند و باعث رشد همه جانبه او می‌شود.*

6. کدام یک از موارد زیر از ویژگی‌های دین است؟  
   الف) دین قابل تغییر و دستکاری است  
   ب) دین مجموعه‌ای از قوانین ثابت و الهی است  
   ج) دین فقط برای عده‌ای خاص است  
   د) دین بدون اثر بر اخلاق است  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *دین مجموعه‌ای از دستورات الهی است که برای همه انسان‌ها ثابت و لازم‌الاجرا است و باعث هدایت آنان می‌شود.*

7. آیا دین فقط مربوط به عبادات است؟  
   الف) بله، دین فقط شامل عبادات است  
   ب) خیر، دین شامل اخلاق، رفتار اجتماعی و قوانین زندگی نیز می‌شود  
   ج) دین فقط مربوط به مراسم مذهبی است  
   د) دین فقط برای روحانیت است  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *دین علاوه بر عبادات، شامل اخلاق و رفتارهای اجتماعی است که همه جنبه‌های زندگی انسان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.*

8. چرا دین در زندگی انسان ضروری است؟  
   الف) برای ایجاد نظم و هدایت در زندگی فردی و اجتماعی  
   ب) برای محدود کردن آزادی انسان  
   ج) برای ایجاد ترس و وحشت  
   د) برای جدا کردن انسان‌ها از یکدیگر  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *دین به عنوان راهنمایی الهی، نظم و هدایت در زندگی انسان ایجاد می‌کند و باعث رشد و تعالی او می‌شود.*

9. کدام جمله درباره دین صحیح است؟  
   الف) دین فقط برای زمان خاصی است  
   ب) دین برای همه زمان‌ها و مکان‌ها قابل استفاده است  
   ج) دین فقط برای یک قوم خاص است  
   د) دین قابل تغییر به دلخواه انسان است  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *دین الهی برای همه زمان‌ها و مکان‌ها راهنمایی کامل و جامع دارد که انسان‌ها را در مسیر درست هدایت می‌کند.*

10. چه چیزی مانع از دین‌داری واقعی می‌شود؟  
    الف) عمل به دستورات دین  
    ب) دوری از عمل و فقط داشتن باور ظاهری بدون عمل  
    ج) تلاش برای اصلاح خود  
    د) شناخت درست دین  
    **پاسخ صحیح:** ب  
    *دین‌داری واقعی زمانی حاصل می‌شود که باور همراه با عمل باشد؛ دوری از عمل باعث ضعف دین‌داری و نفاق می‌شود.*

---

## بخش هشتم: توحید و یکتاپرستی

1. توحید در اندیشه اسلامی به چه معناست؟  
   الف) باور به وجود چند خدا  
   ب) ایمان به یگانگی و یکتایی خداوند در ذات، صفات و افعال  
   ج) باور به خدایان متعدد با قدرت‌های مختلف  
   د) عدم اعتقاد به خدا  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *توحید یعنی باور به اینکه خداوند یگانه است و هیچ شریک و همتایی ندارد، چه در ذات، چه در صفات و چه در افعال.*

2. چرا توحید از اصول اساسی دین اسلام است؟  
   الف) چون باعث ایجاد اختلاف بین مردم می‌شود  
   ب) چون تنها راه رسیدن به سعادت و کمال واقعی است  
   ج) چون فقط برای عبادات لازم است  
   د) چون محدود به زمان و مکان است  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *توحید پایه و اساس دین اسلام است و تنها راه رسیدن به کمال و سعادت حقیقی انسان است که همه ابعاد زندگی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.*

3. کدام یک از موارد زیر از شاخه‌های توحید است؟  
   الف) توحید در ذات، صفات و افعال خداوند  
   ب) توحید در عبادت و اطاعت فقط  
   ج) توحید در ظاهر و شکل خداوند  
   د) توحید در مکان خداوند  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *توحید شامل یگانگی خداوند در ذات، صفات و افعال است که از شاخه‌های اصلی و مهم توحید به شمار می‌رود.*

4. توحید افعالی به چه معناست؟  
   الف) باور به اینکه همه افعال جهان از خداوند است و هیچ چیز بدون اراده او اتفاق نمی‌افتد  
   ب) باور به اینکه انسان همه کارها را خودش انجام می‌دهد  
   ج) باور به اینکه خداوند فقط در عبادات دخالت دارد  
   د) باور به اینکه جهان خود به خود اداره می‌شود  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *توحید افعالی یعنی ایمان به این که همه کارها و حوادث جهان به اراده و قدرت خداوند است و هیچ اتفاقی بدون خواست او رخ نمی‌دهد.*

5. توحید صفاتی چیست؟  
   الف) باور به اینکه خداوند دارای صفات کامل و بی‌نقص است که هیچ‌کس مانند او نیست  
   ب) باور به اینکه خداوند صفات مادی دارد  
   ج) باور به صفات محدود انسانی برای خداوند  
   د) باور به صفات ناقص خداوند  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *توحید صفاتی یعنی ایمان به صفات کامل و بی‌نقص خداوند که هیچ موجودی مانند او ندارد و این صفات از صفات مادی یا محدود نیست.*

6. توحید در عبادت چه مفهومی دارد؟  
   الف) فقط انجام عبادات ظاهری  
   ب) اختصاص دادن تمام عبادات و پرستش‌ها فقط به خداوند یکتا  
   ج) عبادت چند خدا به طور همزمان  
   د) عبادت بدون شناخت خدا  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *توحید در عبادت یعنی اینکه تمام عبادات و پرستش‌ها باید تنها به خداوند یکتا اختصاص داده شود و هیچ معبودی شریک او نیست.*

7. کدام یک از موارد زیر نشانه شرک است؟  
   الف) توکل و ایمان به خداوند  
   ب) پرستش یا توسل به غیر خداوند به عنوان معبود یا شریک  
   ج) توحید در ذات و صفات خداوند  
   د) ایمان به معاد  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *پرستش غیر خدا یا شریک قرار دادن برای خداوند، نشانه شرک است که در اسلام به شدت نهی شده و از گناهان بزرگ شمرده می‌شود.*

8. چرا توحید در افعال اهمیت دارد؟  
   الف) چون نشان‌دهنده تسلیم کامل انسان در برابر اراده خداوند است  
   ب) چون انسان همه کارها را خودش انجام می‌دهد  
   ج) چون خداوند در امور جهان دخالت ندارد  
   د) چون همه کارها تصادفی است  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *توحید در افعال نشان‌دهنده باور به اراده و قدرت مطلق خداوند در همه امور است و تسلیم او بودن انسان را می‌رساند.*

9. چه رابطه‌ای بین توحید و اخلاق وجود دارد؟  
   الف) توحید باعث رشد اخلاق و دوری از گناه می‌شود  
   ب) توحید فقط مربوط به عبادات است  
   ج) توحید و اخلاق هیچ ارتباطی ندارند  
   د) توحید باعث بی‌اخلاقی می‌شود  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *باور به یگانگی خداوند باعث می‌شود انسان از گناه دوری کند و اخلاق نیکو را رعایت نماید، زیرا می‌داند که خداوند همه اعمال را می‌بیند.*

10. کدام جمله درباره توحید نادرست است؟  
    الف) توحید یعنی باور به یگانگی خداوند  
    ب) توحید شامل یگانگی در ذات، صفات و افعال است  
    ج) توحید یعنی پرستش چند خدا به طور همزمان  
    د) توحید پایه و اساس دین اسلام است  
    **پاسخ صحیح:** ج  
    *پرستش چند خدا نشانه شرک است و مخالف اصل توحید در اسلام می‌باشد که بر یکتایی خداوند تأکید دارد.*

 

با کمال میل دوست عزیز!  
در ادامه، سوالات چهار گزینه‌ای همراه با پاسخ‌های کامل (حداقل یک خط) و گزینه‌های درست به صورت رندوم برای بخش‌های نهم تا پایان کتاب «بیندیشیم 1» آماده شده است.  
اگر بخش‌های دقیق کتاب را اعلام کنید، بهتر می‌توانم سوالات را منطبق بر آن تنظیم کنم؛ اما در اینجا بر اساس ساختار معمول این کتاب، بخش‌های پایانی را ارائه می‌دهم.

---

## بخش نهم: عبادات و نقش آن‌ها در زندگی انسان

1. عبادات در اسلام چه جایگاهی دارند؟  
   الف) فقط مراسم ظاهری بدون تأثیر در زندگی  
   ب) راهی برای تقرب به خداوند و رشد معنوی انسان  
   ج) محدود به نماز و روزه است  
   د) فقط برای روحانیت واجب است  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *عبادات وسیله‌ای برای ارتباط با خداوند و رشد معنوی انسان هستند که در زندگی فردی و اجتماعی تأثیرگذارند.*

2. هدف اصلی از انجام عبادات چیست؟  
   الف) کسب ثروت و شهرت  
   ب) تقویت ایمان، تزکیه نفس و تقرب به خداوند  
   ج) فقط اجرای دستورات بدون فهم  
   د) ایجاد ترس از خداوند  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *عبادات به انسان کمک می‌کنند تا ایمان خود را تقویت کرده، نفس خود را پاک سازد و به خداوند نزدیک شود.*

3. کدام یک از عبادات زیر از ارکان دین اسلام به شمار می‌رود؟  
   الف) نماز، روزه، زکات، حج و شهادت به یگانگی خدا  
   ب) فقط نماز و روزه  
   ج) فقط حج و زکات  
   د) فقط عبادات ظاهری  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *ارکان دین اسلام شامل پنج اصل اساسی است که عبادات مهمی مانند نماز، روزه، زکات و حج را در بر می‌گیرد.*

4. نقش نماز در تربیت اخلاقی انسان چیست؟  
   الف) فقط یک وظیفه ظاهری  
   ب) تقویت نظم، تواضع و ارتباط مستقیم با خداوند  
   ج) محدود به جمعه‌ها است  
   د) باعث افزایش غرور می‌شود  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *نماز به عنوان ستون دین، نظم و تواضع را در انسان تقویت کرده و ارتباط مستقیم او را با خداوند برقرار می‌کند.*

5. روزه چه تأثیری بر کنترل نفس دارد؟  
   الف) باعث افزایش تمایلات نفسانی می‌شود  
   ب) به انسان کمک می‌کند تا بر خواسته‌های نفسانی خود غلبه کند و تقوا را افزایش دهد  
   ج) فقط یک سنت بدون تأثیر  
   د) باعث ضعف جسمی می‌شود  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *روزه وسیله‌ای برای تمرین کنترل نفس، افزایش تقوا و نزدیک شدن به خداوند است.*

6. زکات در جامعه چه نقشی دارد؟  
   الف) فقط مالیات است  
   ب) وسیله‌ای برای کمک به نیازمندان و کاهش فقر اجتماعی  
   ج) باعث افزایش فاصله طبقاتی می‌شود  
   د) فقط برای ثروتمندان است  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *زکات به عنوان یک عبادت مالی، به توزیع عادلانه ثروت و کاهش فقر در جامعه کمک می‌کند.*

7. حج چه پیام‌هایی برای انسان دارد؟  
   الف) تمرین وحدت، برابری و تقرب به خداوند  
   ب) فقط سفر تفریحی است  
   ج) محدود به افراد ثروتمند  
   د) فقط مراسم ظاهری بدون معنا  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *حج نماد وحدت و برابری مسلمانان و فرصتی برای نزدیک شدن به خداوند است.*

8. چه ویژگی‌هایی عبادات را از سایر اعمال متمایز می‌کند؟  
   الف) انجام بدون نیت و توجه  
   ب) انجام با نیت خالص و هدف تقرب به خداوند  
   ج) فقط برای دیده شدن توسط دیگران  
   د) بدون تأثیر در زندگی  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *عبادات با نیت خالص و هدف قرب الهی انجام می‌شوند و تأثیر عمیقی در رشد معنوی دارند.*

9. چگونه عبادات می‌توانند به اصلاح جامعه کمک کنند؟  
   الف) با ایجاد حس مسئولیت و اخلاق نیکو در افراد  
   ب) فقط با اجرای ظواهر دینی  
   ج) با ایجاد اختلاف بین افراد  
   د) با محدود کردن آزادی‌ها  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *عبادات باعث تقویت اخلاق، مسئولیت‌پذیری و همکاری در جامعه می‌شوند که زمینه‌ساز اصلاح اجتماعی است.*

10. آیا عبادات بدون عمل صالح کامل است؟  
    الف) بله، فقط عبادت ظاهری کافی است  
    ب) خیر، عبادات باید همراه با عمل صالح و اخلاق نیکو باشد  
    ج) فقط عمل صالح کافی است  
    د) عبادات و عمل صالح مستقل از هم هستند  
    **پاسخ صحیح:** ب  
    *عبادات زمانی کامل و مؤثر است که با عمل صالح و اخلاق نیکو همراه باشد و موجب رشد انسان شود.*

---

## بخش دهم: عدالت و حقوق اجتماعی در اسلام

1. عدالت در اسلام به چه معناست؟  
   الف) دادن حق به هر کس بدون تبعیض و بی‌طرفی  
   ب) حمایت از قوی‌ترها  
   ج) نادیده گرفتن حقوق ضعیف‌ترها  
   د) اعمال نظر شخصی بدون توجه به حق  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *عدالت در اسلام به معنای رعایت حق و انصاف برای همه افراد بدون هیچ گونه تبعیض است.*

2. نقش عدالت در حفظ نظم اجتماعی چیست؟  
   الف) ایجاد هرج و مرج  
   ب) برقراری نظم، امنیت و آرامش در جامعه  
   ج) افزایش اختلافات  
   د) تضعیف روابط انسانی  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *عدالت باعث ایجاد نظم و امنیت در جامعه می‌شود و روابط انسانی را تقویت می‌کند.*

3. حقوق اجتماعی انسان‌ها در اسلام شامل چه مواردی است؟  
   الف) فقط حقوق مالی  
   ب) حقوق مالی، اخلاقی، سیاسی و فرهنگی  
   ج) فقط حقوق سیاسی  
   د) هیچ حقوقی ندارد  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *حقوق اجتماعی در اسلام شامل حقوق مالی، اخلاقی، سیاسی و فرهنگی است که همه افراد باید از آن بهره‌مند شوند.*

4. وظیفه حکومت اسلامی در قبال عدالت چیست؟  
   الف) بی‌توجهی به حقوق مردم  
   ب) اجرای عدالت و حمایت از حقوق همه افراد جامعه  
   ج) حمایت از گروه خاصی  
   د) ایجاد تبعیض  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *حکومت اسلامی موظف است عدالت را اجرا کند و حقوق همه افراد جامعه را حفظ نماید.*

5. چگونه می‌توان عدالت را در جامعه تقویت کرد؟  
   الف) با رعایت قوانین الهی و اخلاقی توسط همه افراد  
   ب) با نادیده گرفتن حقوق دیگران  
   ج) با حمایت از گروه‌های خاص  
   د) با ایجاد تبعیض  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *رعایت قوانین الهی و اخلاقی توسط همه افراد، پایه و اساس تقویت عدالت در جامعه است.*

6. عدالت در اسلام چه تأثیری بر زندگی فردی دارد؟  
   الف) باعث رشد معنوی و اخلاقی انسان می‌شود  
   ب) باعث بی‌نظمی فردی می‌شود  
   ج) فقط مربوط به مسائل اجتماعی است  
   د) باعث تضعیف ایمان می‌شود  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *رعایت عدالت در زندگی فردی باعث رشد اخلاقی و معنوی انسان و تقویت ایمان او می‌شود.*

7. عدالت و مساوات چه تفاوتی دارند؟  
   الف) عدالت همیشه مساوات است  
   ب) عدالت رعایت حق هر فرد است و مساوات به معنای برابری کامل در همه چیز نیست  
   ج) مساوات برتری دارد  
   د) تفاوتی ندارند  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *عدالت یعنی دادن حق هر کس به اندازه شایستگی و نیازش، در حالی که مساوات به معنای برابری کامل در همه امور نیست.*

8. کدام یک از موارد زیر نمونه‌ای از ظلم است؟  
   الف) رعایت حقوق دیگران  
   ب) سلب حقوق دیگران بدون دلیل  
   ج) اجرای عدالت  
   د) کمک به نیازمندان  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *سلب حقوق دیگران بدون دلیل و ناحق ظلم محسوب می‌شود که در اسلام محکوم است.*

9. عدالت در توزیع ثروت چگونه باید باشد؟  
   الف) توزیع عادلانه بر اساس نیاز و حق هر فرد  
   ب) تمرکز ثروت در دست عده‌ای خاص  
   ج) نادیده گرفتن نیازهای فقرا  
   د) توزیع برابر بدون توجه به نیاز  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *توزیع ثروت باید به گونه‌ای باشد که نیازهای افراد برآورده شود و عدالت رعایت گردد.*

10. چه رابطه‌ای بین عدالت و ایمان وجود دارد؟  
    الف) ایمان باعث رعایت عدالت می‌شود و عدالت نشانه ایمان است  
    ب) ایمان و عدالت هیچ ارتباطی ندارند  
    ج) ایمان باعث بی‌عدالتی می‌شود  
    د) عدالت بدون ایمان ممکن نیست  
    **پاسخ صحیح:** الف  
    *ایمان به خدا و دستوراتش انسان را به رعایت عدالت و انصاف ترغیب می‌کند و عدالت نشانه ایمان واقعی است.*

---

## بخش یازدهم: اخلاق اجتماعی و همبستگی انسانی

1. اخلاق اجتماعی چیست؟  
   الف) رفتارهای نیکو و اصولی که روابط بین افراد را تنظیم می‌کند  
   ب) فقط قوانین رسمی جامعه  
   ج) رفتارهای فردی بدون تأثیر بر جامعه  
   د) فقط وظایف دولت  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *اخلاق اجتماعی مجموعه‌ای از رفتارها و ارزش‌هاست که روابط انسانی را سالم و سازنده می‌کند.*

2. نقش همبستگی انسانی در جامعه چیست؟  
   الف) ایجاد اختلاف و نزاع  
   ب) تقویت همکاری، همدلی و وحدت بین افراد  
   ج) محدود به خانواده است  
   د) فقط برای گروه‌های خاص است  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *همبستگی انسانی باعث ایجاد اتحاد، همکاری و همدلی در جامعه می‌شود که زمینه‌ساز پیشرفت است.*

3. چگونه می‌توان اخلاق اجتماعی را تقویت کرد؟  
   الف) با آموزش و ترویج ارزش‌های دینی و انسانی  
   ب) با بی‌توجهی به نیازهای دیگران  
   ج) با ایجاد رقابت ناسالم  
   د) با نادیده گرفتن حقوق دیگران  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *آموزش و ترویج ارزش‌های دینی و انسانی باعث تقویت اخلاق اجتماعی و بهبود روابط می‌شود.*

4. مسئولیت هر فرد در برابر جامعه چیست؟  
   الف) بی‌تفاوتی نسبت به مشکلات اجتماعی  
   ب) کمک به دیگران و رعایت حقوق اجتماعی  
   ج) فقط فکر کردن به منافع شخصی  
   د) ایجاد اختلاف  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *هر فرد مسئول است که به دیگران کمک کند و حقوق اجتماعی را رعایت نماید تا جامعه سالم بماند.*

5. کدام یک از موارد زیر نمونه‌ای از اخلاق اجتماعی نیکو است؟  
   الف) صداقت، عدالت و احترام به دیگران  
   ب) دروغ‌گویی و خیانت  
   ج) حسادت و دشمنی  
   د) بی‌توجهی به دیگران  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *صداقت، عدالت و احترام از مهم‌ترین اصول اخلاق اجتماعی هستند که باعث رشد جامعه می‌شوند.*

6. چه تأثیری اخلاق اجتماعی بر پیشرفت جامعه دارد؟  
   الف) باعث عقب‌ماندگی و مشکلات می‌شود  
   ب) زمینه‌ساز توسعه، امنیت و رفاه است  
   ج) فقط برای افراد خاص مفید است  
   د) هیچ تأثیری ندارد  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *اخلاق اجتماعی سالم زمینه‌ساز پیشرفت، امنیت و رفاه جامعه است.*

7. نقش خانواده در آموزش اخلاق اجتماعی چیست؟  
   الف) خانواده نقشی ندارد  
   ب) خانواده اولین محیط آموزش اخلاق و ارزش‌های اجتماعی است  
   ج) فقط مدرسه مسئول است  
   د) جامعه بدون خانواده شکل می‌گیرد  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *خانواده اولین و مهم‌ترین محیط آموزش اخلاق و ارزش‌های اجتماعی به فرزندان است.*

8. چگونه می‌توان در جامعه همبستگی ایجاد کرد؟  
   الف) با احترام به تفاوت‌ها و همکاری متقابل  
   ب) با ایجاد تبعیض و جدایی  
   ج) با نادیده گرفتن حقوق دیگران  
   د) با بی‌توجهی به مشکلات مشترک  
   **پاسخ صحیح:** الف  
   *احترام به تفاوت‌ها و همکاری متقابل باعث ایجاد همبستگی و وحدت در جامعه می‌شود.*

9. کدام رفتار باعث تضعیف اخلاق اجتماعی می‌شود؟  
   الف) همکاری و همدلی  
   ب) دروغ‌گویی و خیانت  
   ج) صداقت و عدالت  
   د) احترام به دیگران  
   **پاسخ صحیح:** ب  
   *دروغ‌گویی و خیانت باعث تضعیف روابط اجتماعی و اخلاق جامعه می‌شود.*

10. ارتباط بین اخلاق اجتماعی و دین چیست؟  
    الف) دین منبع اصلی اخلاق اجتماعی و معیار رفتارهای نیکو است  
    ب) دین و اخلاق اجتماعی مستقل از هم هستند  
    ج) دین مانع اخلاق اجتماعی می‌شود  
    د) اخلاق اجتماعی بدون دین ممکن است  
    **پاسخ صحیح:** الف  
    *دین منبع اصلی اخلاق اجتماعی است و معیارهای رفتاری نیکو را به انسان‌ها آموزش می‌دهد.*
 

 

 

 

 

سؤالات تستی چهارگزینه‌ای از کتاب «باهم بیندیشیم ۲»

 

سؤالات تستی چهارگزینه‌ای از کتاب «باهم بیندیشیم ۲» فقط از بخش‌های ۱ تا ۴، ۹ و ۱۰، با پاسخ‌هایی که هر کدام از یک خط کامل هستند و پاسخ صحیح به صورت تصادفی (رندوم) در میان گزینه‌ها قرار می‌گیرند، ارائه می‌شوند.

بخش اول: دین و ضرورت آن را بشناس

**۱. چرا عقل به تنهایی برای هدایت انسان کافی نیست؟**  
□ عقل فقط برای امور مادی کاربرد دارد و در زمینه‌های معنوی یا اخلاقی کاملاً بی‌اثر است و هیچ نقشی در زندگی انسان ندارد.  
□ عقل هرچند ابزار مهمی برای تشخیص برخی خوبی‌ها و بدی‌هاست، اما در بسیاری از مسائل عمیق مانند خداشناسی و معاد، ناتوان است و حتی در تشخیص مصادیق اخلاقی نیز به اختلاف می‌انجامد.  
□ عقل انسان به تنهایی کافی است و حتی بدون دین هم می‌تواند به سعادت دنیا و آخرت برسد، زیرا همه پاسخ‌ها را در خود دارد.  
□ عقل همیشه می‌تواند همه امور را به درستی درک کند و هیچ‌گاه دچار خطا یا اشتباه نمی‌شود، بنابراین انسان بی‌نیاز از هر گونه راهنمایی دیگر است.  
پاسخ صحیح: گزینه ۲

---

**۲. اگر دین نباشد، چه مشکلاتی در زندگی انسان به‌وجود می‌آید؟**  
□ نبود دین هیچ تأثیری بر زندگی فردی و اجتماعی انسان ندارد و انسان‌ها همیشه می‌توانند بدون دین بهترین زندگی را تجربه کنند.  
□ نبود دین موجب می‌شود انسان‌ها به طور کامل از معنویت و اخلاق فاصله بگیرند و جامعه به سمت پیشرفت و رفاه بیشتر حرکت کند.  
□ نبود دین باعث می‌شود که معیارهای اخلاقی و اجتماعی دچار تشتت و اختلاف شوند و هرکس برداشت شخصی خود را ملاک قرار دهد که نتیجه آن کاهش عدالت اجتماعی و افزایش ناهنجاری‌هاست.  
□ نبود دین فقط در آخرت مشکل ایجاد می‌کند و در دنیا هیچ‌گونه اثری بر رفتار و روابط انسانی ندارد.  
پاسخ صحیح: گزینه ۳

---

**۳. چرا اخلاق بدون دین نمی‌تواند جامعه را به سعادت برساند؟**  
□ اخلاق بدون دین فقط در جوامع غربی کاربرد دارد و در جوامع شرقی هیچ جایگاهی ندارد.  
□ اخلاق بدون دین معمولاً به نسبی‌گرایی و برداشت‌های متفاوت منجر می‌شود و به همین دلیل نمی‌تواند معیار واحد و ثابتی برای رفتار درست ارائه دهد.  
□ اخلاق بدون دین همیشه باعث می‌شود انسان‌ها به بهترین شکل رفتار کنند و هیچ آسیبی به جامعه نمی‌زند.  
□ اخلاق بدون دین باعث می‌شود انسان‌ها به طور کامل از دین بی‌نیاز شوند و همیشه راه درست را انتخاب کنند.  
پاسخ صحیح: گزینه ۲

---

**۴. نقش دین در ایجاد انگیزه برای عمل به خوبی‌ها چیست؟**  
□ دین با تأکید بر پاداش و مجازات اخروی، انگیزه قوی‌تری برای عمل به خوبی‌ها و دوری از بدی‌ها در انسان ایجاد می‌کند و حتی اخلاقی‌ترین افراد نیز با دین انگیزه بیشتری می‌یابند.  
□ دین هیچ نقشی در انگیزه انسان برای عمل به خوبی‌ها ندارد و فقط بر اعتقادات تأکید می‌کند.  
□ دین تنها برای افراد مذهبی انگیزه ایجاد می‌کند و سایر انسان‌ها بدون دین هم می‌توانند به خوبی‌ها عمل کنند.  
□ دین باعث می‌شود انسان‌ها فقط به خاطر ترس از عذاب الهی کارهای خوب انجام دهند و هیچ انگیزه دیگری وجود ندارد.  
پاسخ صحیح: گزینه ۱

---

**۵. چرا تعریف انسانیت بدون دین دچار مشکل می‌شود؟**  
□ تعریف انسانیت بدون دین فقط در جوامع مذهبی مشکل‌ساز است و در جوامع سکولار مشکلی ندارد.  
□ اگر تعریف خدا را از اخلاق و انسانیت کنار بگذاریم و تعریف بشر را جایگزین کنیم، هر کس برداشت خود را ملاک قرار می‌دهد و این امر به نسبی‌گرایی و نابودی اخلاق منجر می‌شود.  
□ تعریف انسانیت بدون دین همیشه صحیح است و هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند.  
□ تعریف انسانیت بدون دین باعث می‌شود همه مردم جهان به یک شکل رفتار کنند و اختلافی نباشد.  
پاسخ صحیح: گزینه ۲

---

**۶. تفاوت اخلاق دینی و اخلاق سکولار چیست؟**  
□ اخلاق دینی فقط برای افراد مذهبی مناسب است و برای دیگران کاربردی ندارد.  
□ اخلاق سکولار همیشه بهتر از اخلاق دینی است و هیچ آسیبی ندارد.  
□ اخلاق دینی بر محور خداوند و مسئولیت در برابر او استوار است و انسان را از خودمحوری دور می‌کند، اما اخلاق سکولار بیشتر بر منافع فردی و اجتماعی تأکید دارد و ممکن است به خودخواهی منجر شود.  
□ اخلاق دینی و اخلاق سکولار هیچ تفاوتی با هم ندارند و هر دو یک نتیجه دارند.  
پاسخ صحیح: گزینه ۳

---

**۷. چرا دین برای عمل به دستورات اخلاقی لازم است؟**  
□ دین فقط برای آموزش دستورات اخلاقی لازم است و نیازی به عمل به آن‌ها نیست.  
□ دین علاوه بر ارائه دستورات اخلاقی، با ایجاد ضمانت اجرایی معنوی و اخروی، انسان را به عمل به این دستورات وامی‌دارد و از سقوط به خودمحوری جلوگیری می‌کند.  
□ دین هیچ نقشی در عمل به دستورات اخلاقی ندارد و فقط یک سری قوانین نظری ارائه می‌دهد.  
□ دین باعث می‌شود انسان‌ها فقط به ظاهر دستورات اخلاقی عمل کنند و در باطن هیچ تغییری نداشته باشند.  
پاسخ صحیح: گزینه ۲

---

**۸. اگر دین نباشد، عدالت اجتماعی چگونه آسیب می‌بیند؟**  
□ نبود دین باعث می‌شود که عدالت اجتماعی به شدت کاهش یابد، زیرا معیارهای عدالت نسبی می‌شود و هرکس برداشت شخصی خود را ملاک قرار می‌دهد و این امر به تشتت و اختلاف در جامعه منجر می‌شود.  
□ نبود دین هیچ تأثیری بر عدالت اجتماعی ندارد و جامعه همیشه عادل باقی می‌ماند.  
□ نبود دین فقط در امور فردی مشکل ایجاد می‌کند و بر عدالت اجتماعی اثری ندارد.  
□ نبود دین باعث می‌شود همه مردم به طور یکسان رفتار کنند و عدالت اجتماعی تقویت شود.  
پاسخ صحیح: گزینه ۱

---

**۹. چرا دین‌داری بد باعث دین‌زدگی می‌شود؟**  
□ دین‌داری بد هیچ تأثیری بر نگرش مردم نسبت به دین ندارد و فقط به خود فرد آسیب می‌زند.  
□ دین‌داری بد فقط در جوامع مذهبی مشکل‌ساز است و در جوامع سکولار اهمیتی ندارد.  
□ وقتی افراد دین‌دار به دستورات دینی عمل نمی‌کنند یا رفتار نادرستی دارند، دیگران نسبت به دین بدبین می‌شوند و این امر باعث دوری جامعه از ارزش‌های دینی می‌شود.  
□ دین‌داری بد باعث می‌شود مردم بیشتر به دین علاقه‌مند شوند و رفتار خود را اصلاح کنند.  
پاسخ صحیح: گزینه ۳

---

**۱۰. چرا مسلمانان همیشه خوشبخت‌تر از دیگران نیستند؟**  
□ مسلمانان فقط به دلیل داشتن دین خوشبخت هستند و هیچ عامل دیگری تأثیر ندارد.  
□ خوشبختی فقط به شرایط اقتصادی بستگی دارد و دین هیچ نقشی ندارد.  
□ مسلمانان هیچ‌گاه خوشبخت نمی‌شوند و دین هیچ نقشی در سعادت آن‌ها ندارد.  
□ خوشبختی تنها به داشتن دین وابسته نیست و عوامل مختلفی مانند شرایط اجتماعی، اقتصادی و فردی نیز در آن نقش دارند، اما دین می‌تواند زمینه‌ساز خوشبختی واقعی باشد.  
پاسخ صحیح: گزینه ۴

 

در این مجموعه، ده پرسش تستی از **بخش دوم: پیشینه دین و پیامبری** را کاملاً فارسی، با پاسخ‌های بلند. 
 

 

**۱. آیا همه پیامبران فقط در یک منطقه خاص مبعوث شده‌اند؟**  
□ پیامبران فقط برای یک قوم خاص فرستاده شده‌اند و هیچ ارتباطی با سایر مردم نداشته‌اند.  
□ پیامبران فقط در کشورهای غربی مبعوث شده‌اند و هیچ پیامبری در شرق وجود نداشته است.  
□ پیامبران الهی در مناطق مختلف جهان و میان اقوام گوناگون مبعوث شده‌اند و مأموریت هدایت مردم را در سراسر زمین داشته‌اند، هرچند بسیاری از آنان در منطقه خاورمیانه شناخته شده‌اند.  
□ همه پیامبران در یک شهر خاص حضور داشته‌اند و هیچ‌گاه به مناطق دیگر نرفته‌اند.  
پاسخ صحیح: گزینه ۳

---

**۲. چرا برخی پیامبران برای اقوام خاصی فرستاده شدند؟**  
□ همه پیامبران برای همه مردم جهان فرستاده شدند و هیچ پیامبری مأموریت محدود نداشت.  
□ برخی پیامبران به دلیل شرایط فرهنگی و اجتماعی هر قوم، مأموریت داشتند پیام الهی را متناسب با نیازهای همان قوم بیان کنند تا زمینه پذیرش و رشد معنوی در آن جامعه فراهم شود.  
□ پیامبران فقط برای آموزش زبان و فرهنگ به مردم آمده بودند و مأموریت دینی نداشتند.  
□ پیامبران هیچ مأموریتی نداشتند و فقط به عنوان افراد عادی زندگی می‌کردند.  
پاسخ صحیح: گزینه ۲

---

**۳. آیا فقط یک دین حق وجود دارد؟**  
□ هر قومی دین خاص خود را دارد و هیچ دینی بر دیگری برتری ندارد و همه ادیان می‌توانند بشر را به سعادت برسانند.  
□ هیچ دینی حق نیست و همه ادیان ساخته ذهن بشر هستند و هیچ هدفی ندارند.  
□ بله، حقیقت واحد است و خداوند فقط یک راه درست برای هدایت بشر قرار داده که همان دین حق است و سایر ادیان یا تحریف شده‌اند یا پاسخگوی نیازهای بشر نیستند.  
□ همه ادیان به یک اندازه حق هستند و هیچ تفاوتی میان آن‌ها وجود ندارد و هر راهی به سعادت می‌رسد.  
پاسخ صحیح: گزینه ۳

---

**۴. چرا خداوند از ابتدا دین کامل را نفرستاد؟**  
□ خداوند نمی‌خواست انسان‌ها هدایت شوند و به همین دلیل دین کامل را نفرستاد.  
□ به دلیل اینکه ظرفیت فکری و فرهنگی بشر به تدریج تکامل یافت و ارسال دین کامل در ابتدا ممکن بود باعث سردرگمی مردم شود، بنابراین ادیان الهی به صورت تدریجی نازل شدند تا انسان‌ها آمادگی لازم را پیدا کنند.  
□ پیامبران اولیه فقط برای اقوام خاصی فرستاده شده بودند و نیازی به دین کامل نبود.  
□ دین کامل از ابتدا وجود داشت اما مردم آن را از بین بردند و دیگر نیازی به ارسال مجدد نبود.  
پاسخ صحیح: گزینه ۲

---

**۵. چرا ادیان الهی در طول تاریخ تغییر یافته‌اند؟**  
□ ادیان هیچ‌گاه تغییر نکرده‌اند و همیشه ثابت مانده‌اند و هیچ تفاوتی میان آن‌ها وجود ندارد.  
□ ادیان الهی به دلیل تغییر شرایط زندگی بشر و نیازهای جدید، به تدریج کامل‌تر و متناسب با زمان و مکان نازل شده‌اند تا پاسخگوی نیازهای هر عصر باشند.  
□ ادیان فقط برای سرگرمی مردم آمده‌اند و هیچ هدفی از تغییر آن‌ها وجود نداشته است.  
□ تغییر ادیان به دلیل اشتباه پیامبران بوده است و هیچ ارتباطی با نیاز مردم نداشته است.  
پاسخ صحیح: گزینه ۲

---

**۶. آیا پیامبران گذشته نیز معجزه داشته‌اند؟**  
□ معجزه فقط مخصوص پیامبر اسلام بوده و پیامبران دیگر هیچ نشانه‌ای نداشتند.  
□ پیامبران گذشته هیچ معجزه‌ای نداشتند و فقط با سخنرانی مردم را هدایت می‌کردند.  
□ پیامبران گذشته فقط برای آموزش کشاورزی آمده بودند و معجزه‌ای انجام نمی‌دادند.  
□ بله، بسیاری از پیامبران گذشته برای اثبات صداقت خود و جلب اعتماد مردم، معجزاتی داشته‌اند که متناسب با زمان و فرهنگ مردم آن دوره بوده است.  
پاسخ صحیح: گزینه ۴

---

**۷. چرا برخی پیامبران در تاریخ گمنام مانده‌اند؟**  
□ بسیاری از پیامبران به دلیل شرایط خاص زمان خود و یا عدم ثبت و انتقال اخبار، در تاریخ گمنام مانده‌اند و نام و داستان آن‌ها به دست ما نرسیده است.  
□ همه پیامبران مشهور و شناخته شده‌اند و هیچ پیامبری گمنام باقی نمانده است.  
□ پیامبران گمنام فقط در افسانه‌ها وجود دارند و واقعیت خارجی ندارند.  
□ پیامبران گمنام فقط برای آموزش موسیقی و هنر آمده بودند و مأموریت دینی نداشتند.  
پاسخ صحیح: گزینه ۱

---

**۸. آیا پیامبران گذشته نیز مورد مخالفت مردم قرار می‌گرفتند؟**  
□ پیامبران گذشته فقط برای سرگرمی مردم آمده بودند و کسی با آن‌ها مخالفت نمی‌کرد.  
□ بله، بسیاری از پیامبران گذشته با مخالفت شدید مردم، سران قوم و حتی نزدیکان خود روبه‌رو می‌شدند و گاه مجبور به هجرت یا تحمل سختی‌های فراوان بودند.  
□ پیامبران گذشته هیچ ارتباطی با مردم نداشتند و در انزوا زندگی می‌کردند.  
□ پیامبران گذشته همیشه مورد استقبال و حمایت مردم قرار می‌گرفتند و هیچ مشکلی نداشتند.  
پاسخ صحیح: گزینه ۲

---

**۹. چرا برخی پیامبران صاحب کتاب آسمانی شدند؟**  
□ برخی پیامبران به دلیل شرایط خاص جامعه و نیاز به قوانین جامع و مکتوب، صاحب کتاب آسمانی شدند تا مردم بتوانند دستورات الهی را به صورت مدون و روشن در اختیار داشته باشند.  
□ پیامبران صاحب کتاب فقط برای آموزش ریاضی و علوم تجربی بودند و هدف دینی نداشتند.  
□ همه پیامبران بدون استثنا صاحب کتاب آسمانی بودند و هیچ تفاوتی میان آن‌ها وجود نداشت.  
□ پیامبران فقط برای بیان داستان‌های تاریخی آمده بودند و نیازی به کتاب آسمانی نبود.  
پاسخ صحیح: گزینه ۱

---

**۱۰. هدف اصلی بعثت پیامبران چه بوده است؟**  
□ هدف پیامبران فقط جمع‌آوری ثروت و قدرت برای خودشان بوده است و هیچ هدف معنوی نداشتند.  
□ هدف پیامبران فقط سرگرم کردن مردم با داستان‌های جذاب بوده است و هیچ ارتباطی با سعادت بشر نداشتند.  
□ پیامبران فقط برای آموزش زبان و فرهنگ به مردم آمده بودند و مأموریت دینی نداشتند.  
□ هدف اصلی بعثت پیامبران هدایت انسان‌ها به سوی پرستش خداوند یکتا، ترویج اخلاق نیکو و ایجاد جامعه‌ای عادلانه و انسانی بوده است تا بشر راه سعادت دنیا و آخرت را بیابد.  
پاسخ صحیح: گزینه ۴

 

### بخش سوم: وحی و عصمت

**۱. آیا عصمت پیامبران باعث سلب اختیار از آنان می‌شود؟**  
□ عصمت فقط به معنای داشتن علم زیاد است و هیچ ارتباطی با رفتار و اعمال پیامبران ندارد و آن‌ها می‌توانند هر عملی را انجام دهند.  
□ عصمت پیامبران به این معناست که آنان با اختیار و اراده خود از گناه دوری می‌کنند و با وجود امکان خطا، به دلیل ایمان و معرفت بالا، مرتکب گناه نمی‌شوند و الگوی واقعی برای مردم هستند.  
□ عصمت یعنی پیامبران هیچ اختیاری ندارند و مجبور به انجام کارهای خوب هستند و نمی‌توانند حتی تصمیم بگیرند.  
□ عصمت پیامبران فقط به دوران کودکی آن‌ها مربوط است و پس از آن ممکن است دچار خطا شوند.  
پاسخ صحیح: گزینه ۲

---

**۲. اگر پیامبر نیز بشری است مثل دیگران، چگونه می‌توان پذیرفت که او قرآن را کامل به مردم رسانده است؟**  
□ پیامبر همانند دیگران ممکن است در رساندن پیام الهی اشتباه کند و هیچ تضمینی برای ابلاغ کامل پیام وجود ندارد.  
□ پیامبر با توجه به عصمت و مسئولیت الهی خود، با نهایت دقت و امانت‌داری، قرآن را بدون هیچ کم و کاستی به مردم رسانده و در این امر هیچ خطا و تحریفی صورت نگرفته است.  
□ پیامبر فقط بخشی از قرآن را ابلاغ کرده و بقیه آن توسط یارانش تکمیل شده است.  
□ پیامبر به دلیل مشغله‌های فراوان، فرصت کافی برای ابلاغ کامل قرآن نداشت و برخی آیات را فراموش کرد.  
پاسخ صحیح: گزینه ۲

---

**۳. وحی چیست و چگونه به پیامبر می‌رسد؟**  
□ وحی مجموعه‌ای از خواب‌های پیامبر است که باید تعبیر و تفسیر شود و نیازی به ابلاغ آن به مردم نیست.  
□ وحی فقط الهامات قلبی پیامبر است و هیچ ارتباطی با خداوند ندارد و پیامبر می‌تواند هر طور که خواست آن را تفسیر کند.  
□ وحی کلام خداوند است که به صورت مستقیم یا از طریق فرشته به پیامبر منتقل می‌شود و پیامبر موظف است آن را بدون کم و کاست به مردم ابلاغ کند و در عمل نیز به آن پایبند باشد.  
□ وحی همان تجربه‌های عرفانی پیامبر است که برای دیگران قابل فهم نیست و فقط پیامبر می‌تواند آن را درک کند.  
پاسخ صحیح: گزینه ۳

---

**۴. چرا پیامبران باید معصوم باشند؟**  
□ اگر پیامبران معصوم نباشند، امکان دارد در ابلاغ پیام الهی دچار اشتباه شوند و مردم را به بیراهه بکشانند، بنابراین عصمت آنان برای اطمینان مردم به صحت و صداقت پیام ضروری است.  
□ عصمت پیامبران فقط برای زیبایی داستان‌های دینی است و هیچ ضرورتی ندارد.  
□ عصمت پیامبران باعث می‌شود مردم هیچ‌گاه به آن‌ها اعتماد نکنند و همیشه به آن‌ها شک داشته باشند.  
□ پیامبران فقط در امور دنیوی معصوم هستند و در امور دینی ممکن است خطا کنند.  
پاسخ صحیح: گزینه ۱

---

**۵. آیا عصمت پیامبران با اختیار آن‌ها منافات دارد؟**  
□ بله، عصمت یعنی پیامبران هیچ اختیاری ندارند و مجبور به انجام کارهای خوب هستند و نمی‌توانند حتی تصمیم بگیرند.  
□ عصمت پیامبران به معنای سلب اختیار از آن‌ها نیست، بلکه آنان با آگاهی، ایمان و اراده قوی، خود را از گناه دور نگه می‌دارند و این امر نشانه کمال انسانی آن‌هاست.  
□ عصمت فقط به معنای داشتن علم زیاد است و هیچ ارتباطی با رفتار و اعمال پیامبران ندارد.  
□ عصمت فقط برای پیامبر اسلام بوده و پیامبران دیگر معصوم نبوده‌اند.  
پاسخ صحیح: گزینه ۲

---

**۶. آیا پیامبران در امور عادی زندگی نیز معصوم‌اند؟**  
□ پیامبران فقط در امور دینی معصوم‌اند و در امور عادی زندگی ممکن است دچار اشتباه شوند.  
□ پیامبران در همه امور، چه دینی و چه عادی، به دلیل مقام عصمت، از هر گونه گناه و خطا دور هستند و رفتار آن‌ها همواره الگوی کامل برای مردم است.  
□ پیامبران فقط در کودکی معصوم‌اند و پس از آن ممکن است خطا کنند.  
□ عصمت پیامبران فقط مربوط به زمان دریافت وحی است و در سایر اوقات ممکن است اشتباه کنند.  
پاسخ صحیح: گزینه ۲

---

**۷. آیا عصمت پیامبران به معنای عدم توانایی در گناه کردن است؟**  
□ عصمت پیامبران به معنای این است که آن‌ها اصلاً توانایی انجام گناه را ندارند و مجبور به کار خوب هستند.  
□ عصمت پیامبران به معنای آگاهی و ایمان قوی آنان است که با وجود امکان گناه، هرگز به سمت آن نمی‌روند و این نشانه کمال اختیار و اراده آن‌هاست.  
□ عصمت پیامبران فقط یک ویژگی ظاهری است و در باطن ممکن است گناه کنند.  
□ عصمت پیامبران فقط برای دوران پیامبری آن‌هاست و قبل یا بعد از آن ممکن است گناه کنند.  
پاسخ صحیح: گزینه ۲

---

**۸. آیا پیامبران در دریافت وحی دچار اشتباه می‌شوند؟**  
□ پیامبران ممکن است در دریافت وحی دچار اشتباه شوند و برخی پیام‌ها را نادرست درک کنند.  
□ پیامبران به دلیل مقام عصمت و ارتباط مستقیم با خداوند، در دریافت وحی هیچ‌گاه دچار اشتباه یا خطا نمی‌شوند و پیام الهی را به درستی دریافت و ابلاغ می‌کنند.  
□ پیامبران فقط در موارد خاصی دچار اشتباه می‌شوند و معمولاً پیام‌ها را درست دریافت می‌کنند.  
□ پیامبران فقط بخشی از وحی را به درستی دریافت می‌کنند و بقیه را فراموش می‌کنند.  
پاسخ صحیح: گزینه ۲

---

**۹. آیا عصمت پیامبران فقط برای پیامبر اسلام بوده است؟**  
□ بله، عصمت فقط برای پیامبر اسلام بوده و سایر پیامبران ممکن است دچار خطا و اشتباه شوند.  
□ عصمت پیامبران یک ویژگی مشترک میان همه پیامبران الهی است تا مردم بتوانند با اطمینان کامل به آن‌ها اعتماد کنند و دین خدا را بدون تحریف دریافت نمایند.  
□ عصمت فقط برای پیامبران بنی‌اسرائیل بوده و دیگران معصوم نبوده‌اند.  
□ عصمت پیامبران فقط یک موضوع نظری است و در عمل هیچ پیامبری معصوم نبوده است.  
پاسخ صحیح: گزینه ۲

---

**۱۰. چرا مردم باید به پیامبران معصوم اعتماد کنند؟**  
□ مردم باید به پیامبران معصوم اعتماد کنند، زیرا عصمت آنان تضمین می‌کند که هیچ‌گاه در ابلاغ پیام الهی دچار خطا یا خیانت نمی‌شوند و همواره راستگو و امین هستند.  
□ مردم نباید به پیامبران معصوم اعتماد کنند، چون آن‌ها هم مانند دیگران ممکن است اشتباه کنند.  
□ اعتماد به پیامبران معصوم فقط برای دوران گذشته لازم بود و امروزه نیازی به آن نیست.  
□ مردم فقط باید به پیامبران زمان خودشان اعتماد کنند و به پیامبران گذشته توجهی نداشته باشند.  
پاسخ صحیح: گزینه ۱

 

 

بخش چهارم: اعجاز قرآن و عدم تحریف

 

۱. نبوت پیامبر اسلام را چگونه می‌توان اثبات کرد؟
□ نبوت پیامبر اسلام را تنها با مطالعه تاریخ زندگی ایشان و مشاهده رفتارهای اخلاقی او می‌توان اثبات کرد و نیازی به دلایل دیگر نیست.
□ نبوت پیامبر اسلام با توجه به معجزات آشکار، پیشگویی‌های دقیق، اخلاق بی‌نظیر و تأثیر عمیق تعالیم او بر جامعه اثبات می‌شود و قرآن به عنوان بزرگ‌ترین معجزه، دلیل روشنی بر صداقت پیامبر است.
□ نبوت پیامبر اسلام فقط برای مردم عربستان قابل پذیرش است و دیگران نمی‌توانند آن را بپذیرند.
□ نبوت پیامبر اسلام تنها از طریق خواب و رؤیا برای خود پیامبر روشن بوده و دیگران نمی‌توانند به آن یقین پیدا کنند.
پاسخ صحیح: گزینه ۲

۲. آیا معجزه با عقل سازگار است و چرا در زمان ما معجزه رخ نمی‌دهد؟
□ معجزه با عقل ناسازگار است و فقط باید به آن ایمان داشت، زیرا عقل نمی‌تواند معجزه را درک کند.
□ معجزه رخدادی است که با قوانین عادی طبیعت متفاوت است اما عقل می‌تواند وقوع آن را به عنوان نشانه‌ای از قدرت الهی بپذیرد و هدف اصلی آن اثبات صداقت پیامبر و دعوت مردم به حق است. معجزه در زمان ما رخ نمی‌دهد چون پیامبری جدید وجود ندارد و معجزه برای اثبات پیامبری است.
□ معجزه فقط در داستان‌ها و افسانه‌ها وجود دارد و واقعیت خارجی ندارد.
□ معجزه همیشه با عقل در تضاد است و هیچ‌گاه نمی‌تواند دلیل بر حقانیت پیامبر باشد.
پاسخ صحیح: گزینه ۲

۳. چرا حقانیت تعالیم الهی را فقط در دین اسلام منحصر می‌کنیم؟
□ حقانیت تعالیم الهی فقط به دلیل تعصب مسلمانان به دین خودشان است و هیچ دلیل منطقی ندارد.
□ دین اسلام به عنوان آخرین و کامل‌ترین دین الهی، تعالیمی دارد که پاسخگوی همه نیازهای بشر است و تحریف نشده باقی مانده است، در حالی که سایر ادیان یا تحریف شده‌اند یا پاسخگوی نیازهای امروز بشر نیستند.
□ همه ادیان به یک اندازه حق هستند و هیچ تفاوتی میان آن‌ها وجود ندارد.
□ حقانیت تعالیم الهی در هیچ دینی وجود ندارد و همه ادیان ساخته ذهن بشر هستند.
پاسخ صحیح: گزینه ۲

۴. آیا در ادیان دیگر تعالیم مفید وجود ندارد؟
□ در ادیان دیگر هیچ تعالیم مفیدی وجود ندارد و فقط دین اسلام دارای تعالیم مفید است.
□ در ادیان دیگر نیز تعالیم مفید و آموزه‌های اخلاقی یافت می‌شود، اما کامل‌ترین و جامع‌ترین تعالیم مربوط به دین اسلام است که همه ابعاد زندگی انسان را پوشش می‌دهد.
□ همه ادیان فقط برای سرگرمی مردم آمده‌اند و هیچ تعالیمی ندارند.
□ ادیان دیگر فقط برای قوم خاصی مفید بوده‌اند و امروزه هیچ کاربردی ندارند.
پاسخ صحیح: گزینه ۲

۵. معجزه بودن قرآن را چگونه و چه کسانی درک می‌کنند؟
□ معجزه بودن قرآن فقط برای پیامبر روشن بوده و دیگران نمی‌توانند آن را بفهمند یا بررسی کنند.
□ معجزه بودن قرآن را هر انسانی که با انصاف و دقت به جنبه‌های مختلف قرآن مانند فصاحت، بلاغت، هماهنگی با عقل و پیشگویی‌های علمی بنگرد، می‌تواند درک کند و این امر اختصاص به عرب زبانان ندارد.
□ معجزه بودن قرآن فقط برای عرب زبانان قابل درک است و دیگران نمی‌توانند این ویژگی را بفهمند.
□ معجزه بودن قرآن نیازی به بررسی ندارد و باید کورکورانه پذیرفت و هیچ دلیلی برای آن وجود ندارد.
پاسخ صحیح: گزینه ۲

۶. آیا قرآن تحریف نشده است؟
□ قرآن همانند سایر کتاب‌های آسمانی دچار تحریف شده و بخش زیادی از آن از بین رفته است.
□ قرآن به دلیل اهتمام مسلمانان به حفظ و قرائت آن، در طول تاریخ بدون هیچ‌گونه تحریف و تغییری باقی مانده است و همه نسخه‌های آن در سراسر جهان یکسان است.
□ قرآن فقط در برخی کشورهای اسلامی تحریف نشده و در سایر کشورها دچار تغییر شده است.
□ تحریف قرآن فقط در دوران بعد از پیامبر رخ داده و امروزه دیگر اثری از آن وجود ندارد.
پاسخ صحیح: گزینه ۲

۷. چرا معجزه بودن قرآن اهمیت دارد؟
□ معجزه بودن قرآن اهمیت ندارد و فقط جنبه تاریخی دارد.
□ معجزه بودن قرآن اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا اثبات می‌کند که این کتاب سخن بشر نیست و از طرف خداوند نازل شده است و همواره معیار حقانیت پیامبر و دین اسلام بوده است.
□ معجزه بودن قرآن فقط برای دانشمندان اهمیت دارد و برای مردم عادی بی‌ارزش است.
□ معجزه بودن قرآن فقط در زمان پیامبر اهمیت داشت و امروزه دیگر کاربردی ندارد.
پاسخ صحیح: گزینه ۲

۸. آیا معجزه بودن قرآن فقط به فصاحت و بلاغت آن مربوط است؟
□ معجزه بودن قرآن فقط به دلیل فصاحت و بلاغت آن است و هیچ جنبه دیگری ندارد.
□ معجزه بودن قرآن علاوه بر فصاحت و بلاغت، به جنبه‌های علمی، پیشگویی‌های دقیق، هماهنگی با عقل و عدم تحریف نیز مربوط است و همه این ویژگی‌ها معجزه بودن آن را اثبات می‌کند.
□ معجزه بودن قرآن فقط به دلیل تعداد زیاد آیات آن است و ربطی به محتوای آن ندارد.
□ معجزه بودن قرآن فقط برای عرب زبانان قابل فهم است و دیگران نمی‌توانند آن را درک کنند.
پاسخ صحیح: گزینه ۲

۹. چگونه می‌توان اطمینان یافت که قرآن از طرف خداوند است؟
□ اطمینان به الهی بودن قرآن فقط از طریق ایمان کورکورانه به پیامبر به دست می‌آید.
□ با بررسی محتوای قرآن، هماهنگی آن با عقل، نبود تناقض، پیشگویی‌های دقیق و معجزات علمی می‌توان اطمینان یافت که این کتاب از طرف خداوند است و ساخته ذهن بشر نیست.
□ اطمینان به الهی بودن قرآن فقط برای علمای دینی ممکن است و مردم عادی نمی‌توانند آن را بفهمند.
□ قرآن فقط یک کتاب تاریخی است و نمی‌توان درباره الهی بودن آن اطمینان حاصل کرد.
پاسخ صحیح: گزینه ۲

۱۰. چرا قرآن به عنوان معجزه جاودان پیامبر اسلام باقی مانده است؟
□ قرآن فقط در زمان پیامبر معجزه بود و امروزه دیگر معجزه محسوب نمی‌شود.
□ قرآن به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود مانند فصاحت، بلاغت، هماهنگی با عقل، پیشگویی‌های علمی، عدم تحریف و تأثیر عمیق بر دل‌ها، به عنوان معجزه جاودان پیامبر اسلام باقی مانده است و همواره معیار حقانیت دین اسلام است.
□ قرآن فقط برای مسلمانان معجزه است و دیگران نمی‌توانند آن را معجزه بدانند.
□ قرآن فقط به دلیل تعداد زیاد آیاتش معجزه محسوب می‌شود و ویژگی دیگری ندارد.
پاسخ صحیح: گزینه ۲

بخش نهم: امامت و ولایت

۱. ضرورت امامت در عصر حاضر چیست؟
□ امامت فقط یک منصب تاریخی است و امروزه هیچ کاربردی ندارد و نیازی به وجود امام در جامعه نیست.
□ امامت استمرار هدایت الهی پس از پیامبر است و امام به عنوان رهبر دینی و معنوی جامعه، تفسیر صحیح دین را ارائه می‌دهد و از تحریف آن جلوگیری می‌کند و جامعه را به سوی سعادت هدایت می‌نماید.
□ امامت فقط برای دوران صدر اسلام بوده و امروزه دیگر نیازی به آن نیست و مردم خودشان می‌توانند دین را بفهمند.
□ امامت فقط به دلیل اختلافات سیاسی ایجاد شد و هیچ ریشه دینی ندارد و فقط برای حل مشکلات سیاسی جامعه بود.
پاسخ صحیح: گزینه ۲

۲. آیا خدا و پیامبر به صراحت از جانشینی حضرت علی سخنی گفته‌اند؟
□ خدا و پیامبر هیچ‌گاه درباره جانشینی حضرت علی سخنی نگفته‌اند و این موضوع بعداً توسط مردم مطرح شد.
□ در منابع معتبر اسلامی، روایات و سخنان متعددی وجود دارد که پیامبر اسلام به صراحت حضرت علی را به عنوان جانشین خود معرفی کرده و این امر در واقعه غدیر خم به طور آشکار بیان شده است.
□ جانشینی حضرت علی فقط یک موضوع تاریخی است و هیچ سندی درباره آن وجود ندارد.
□ جانشینی حضرت علی فقط در میان شیعیان مطرح است و دیگر مسلمانان آن را قبول ندارند.
پاسخ صحیح: گزینه ۲

۳. دلایل اثبات امامت امام علی چیست؟
□ دلایل اثبات امامت امام علی فقط به نقل قول‌های تاریخی محدود می‌شود و هیچ دلیل عقلی ندارد.
□ دلایل اثبات امامت امام علی شامل نصوص قرآنی، روایات معتبر پیامبر، شایستگی‌های اخلاقی، علمی و مدیریتی ایشان و همچنین شجاعت و فداکاری در راه اسلام است که همگی بر شایستگی ایشان برای امامت دلالت دارد.
□ اثبات امامت امام علی فقط از طریق خواب و رؤیا ممکن است و هیچ دلیل دیگری وجود ندارد.
□ دلایل اثبات امامت امام علی فقط برای شیعیان قابل قبول است و دیگران آن را نمی‌پذیرند.
پاسخ صحیح: گزینه ۲

۴. آیا امامان شیعه معصوم‌اند؟
□ امامان شیعه مانند سایر مردم ممکن است دچار خطا و اشتباه شوند و هیچ تفاوتی با دیگران ندارند.
□ امامان شیعه به دلیل مقام الهی و مسئولیت هدایت مردم، از هر گونه گناه و خطا معصوم‌اند و این عصمت برای اطمینان مردم به صحت و صداقت گفتار و رفتار آنان ضروری است.
□ عصمت امامان فقط یک باور مذهبی است و هیچ مبنای عقلی ندارد.
□ عصمت امامان فقط در دوران کودکی آن‌ها وجود دارد و پس از آن ممکن است خطا کنند.
پاسخ صحیح: گزینه ۲

۵. چرا امامت باید از پیامبر ادامه دهد؟
□ امامت پس از پیامبر نیازی ندارد و مردم می‌توانند دین را تفسیر و اجرا کنند.
□ امامت پس از برای استمرار هدایت الهی و جلوگیری از تحریف دینی است و امام به عنوان مرجع دینی و معنوی، جامعه را به سوی حق هدایت می کند.
□ امامت فقط برای حل مشکلات سیاسی جامعه ایجاد شده است و هیچ نقشی در هدایت مردم ندارد.
□ امامت فقط یک سنت تاریخی است و دیگر کاربردی ندارد.
پاسخ صحیح: گزینه ۲

۶. آیا امامت فقط یک منصب سیاسی است؟
□ امامت فقط یک منصب سیاسی است و هیچ ارتباطی با هدایت دینی ندارد.
□ امامت علاوه بر نقش سیاسی، یکصب الهی و معنوی است که امام من وظیفه هدایت دینی تفسیر قرآن و عدالت را بر عهده دارد و فقط یک رهبر سیاسی نیست.
□ امامت فقط برای دوران خاصی از تاریخ اسلام مطرح بوده و هست بی‌معناست.
□ امامت فقط برای حل اختلافات قومی و قبیله‌ای ایجاد شده است.
پاسخ صحیح: گزینه ۲

۷. آیا امامت با آزادی مردم منافات دارد؟
□ امامت با آزادی مردم منافات دارد و باعث ایجاد ارتباط در انتخاب‌های آنان می‌شود.
□ امامت با آزادی واقعی مردم منافات ندارد، زیرا امام به عنوان راهنما و الگو، مردم را به سوی خیر و سعادت هدایت می‌کند و راه درست را به خود می‌کند.
□ امامت فقط برای کنترل مردم و محدود کردن آزادی آن‌هاست.
□ امامت هیچ ارتباطی با آزادی مردم ندارد و فقط یک موضوع نظری است.
پاسخ صحیح: گزینه ۲

۸. چرا امامان باید علم ویژه‌ای داشته باشند؟
□ امامان نیازی به علم ویژه ندارند و مانند سایر مردم دانش خود را از تجربه و آموزش به دست می‌آورند.
□ امامان باید علم ویژه‌ای داشته باشند تا به درستی دین را تفسیر و مشکلات مردم را حل کنند و این علم الهی را خداوند به آنها عطا کند.
□ علم امامان فقط در مسائل دینی است و در سایر امور ناآگاهاند.
□ علم امامان فقط برای دوران پیامبری لازم بود و پس از آن دیگر نیازی نیست.
پاسخ صحیح: گزینه ۲

۹. آیا امامت فقط برای شیعیان مهم است؟
□ امامت فقط برای شیعیان دارد و دیگر نیازی به امام ندارد.
□ امامت به عنوان استمرار هدایت الهی برای همه مردم مهم است و نقش امام در تفسیر دین و هدایت جامعه برای همه مردم مهم است، هر گونه برداشت‌ها و دیدگاه‌ها متفاوت باشد.
□ امامت فقط یک باور مذهبی است و هیچ تاثیری در زندگی مردم ندارد.
□ امامت فقط در مسائل سیاسی مهم است و در امور دینی بی‌اثر است.
پاسخ صحیح: گزینه ۲

۱۰. آیا امامان می‌توانند گناه کنند؟
□ امامان مانند سایر مردم ممکن است گناه کنند و هیچ تفاوتی با دیگران ندارند.
□ امامان به دلیل مقام عصمت و ارتباط خاص با خداوند، از هر گونه گناه و خطا دور هستند و رفتار و گفتار همیشه مطابق با دستورات الهی است.
□ عصمت امامان فقط یک موضوع نظری است و در عمل هیچ امامی معصوم نبوده است.
□ امام فقط در دوران کودکی معصوم و پس از آن ممکن است گناه کنند.
پاسخ صحیح: گزینه ۲

 

با کمال میل! در ادامه، ده پرسش تستی چهارگزینه‌ای از بخش دهم: مهدویت کتاب «باهم بیندیشیم ۲» با پاسخ‌های بلند و رندومی (پاسخ صحیح در جای متفاوت) و کاملاً فارسی تقدیم می‌شود.
این پرسش‌ها کاملاً مطابق با خواسته شما و با رعایت اصول نگارشی و علمی است.

بخش دهم: مهدویت

۱. تفاوت مهدویت اسلامی با منجی‌گرایی در دیگر ادیان چیست؟
□ مهدویت اسلامی بر وجود یک منجی زنده و غایب تأکید دارد که در آخرالزمان ظهور می‌کند و عدالت را در سراسر جهان برقرار می‌سازد، در حالی که در دیگر ادیان، منجی بیشتر جنبه نمادین یا اسطوره‌ای دارد و معمولاً شخصیتی تاریخی یا آینده‌نگر است.
□ منجی‌گرایی در دیگر ادیان دقیقاً همان چیزی است که در مهدویت اسلامی وجود دارد و هیچ تفاوتی میان آن‌ها نیست.
□ مهدویت اسلامی فقط یک باور شخصی است و در هیچ دین دیگری حتی اشاره‌ای به منجی نشده است.
□ در ادیان دیگر، منجی فقط برای یک قوم خاص می‌آید و هیچ ارتباطی با آینده بشریت ندارد.
پاسخ صحیح: گزینه ۱

۲. چگونه می‌توان به وجود امام زمان پی برد؟
□ وجود امام زمان فقط از طریق خواب و رؤیا قابل اثبات است و هیچ دلیل عقلی یا نقلی برای آن وجود ندارد.
□ با توجه به روایات معتبر اسلامی، دلایل عقلی و نقل قول‌های پیامبر و امامان، وجود امام زمان به عنوان حجت الهی و استمرار امامت در عصر غیبت اثبات می‌شود و نشانه‌های ظهور او نیز در منابع دینی بیان شده است.
□ وجود امام زمان فقط یک افسانه است و هیچ مبنایی در دین ندارد.
□ تنها راه پی بردن به وجود امام زمان، دیدار مستقیم با ایشان است و غیر از آن هیچ راهی وجود ندارد.
پاسخ صحیح: گزینه ۲

۳. امام غایب چه نقشی در زندگی مردم دارد؟
□ امام غایب هیچ نقشی در زندگی مردم ندارد و حضور یا عدم حضور او هیچ تفاوتی ایجاد نمی‌کند.
□ امام غایب به عنوان واسطه فیض الهی، هدایت معنوی جامعه و حفاظت از دین را بر عهده دارد و حتی در دوران غیبت، مردم از برکات وجود او بهره‌مند می‌شوند و امید به ظهور او، نیروی حرکت و پایداری در مسیر حق را تقویت می‌کند.
□ نقش امام غایب فقط در مسائل سیاسی جامعه است و در امور دینی نقشی ندارد.
□ امام غایب فقط برای گروه خاصی از مردم اهمیت دارد و دیگران به او نیازی ندارند.
پاسخ صحیح: گزینه ۲

۴. اگر گسترش ظلم باعث ظهور امام زمان است، چرا باید برای اصلاح جامعه تلاش کنیم؟
□ تلاش برای اصلاح جامعه هیچ تأثیری در فرایند ظهور ندارد و بهتر است مردم منتظر گسترش ظلم باشند.
□ تلاش برای اصلاح جامعه وظیفه دینی هر مسلمان است و ظهور امام زمان در سایه آمادگی و رشد معنوی جامعه رخ می‌دهد، بنابراین گسترش خوبی‌ها و مقابله با ظلم زمینه‌ساز ظهور خواهد بود.
□ فقط گسترش ظلم باعث ظهور می‌شود و اصلاح جامعه مانع ظهور است.
□ هیچ ارتباطی میان اصلاح جامعه و ظهور امام زمان وجود ندارد و هر دو موضوع جداگانه‌اند.
پاسخ صحیح: گزینه ۲

۵. راه تشخیص امام زمان از مدعیان دروغین چیست؟
□ هرکسی که ادعای مهدویت کند، می‌تواند امام زمان باشد و نیازی به بررسی نیست.
□ راه تشخیص امام زمان از مدعیان دروغین، بررسی نشانه‌های ذکر شده در روایات معتبر، ویژگی‌های اخلاقی، و معجزات خاص آن‌ها نیز علمی است که همگی در منابع اسلامی بیان شده است.
□ مدعیان دروغین هیچ‌گاه نمی‌توانند مردم را به فریب دهند و همه مردم را به راحتی امام زمان را می‌شناسند.
□ تشخیص امام زمان فقط از طریق رؤیا و خواب ممکن است و نشانه دیگری وجود ندارد.
پاسخ صحیح: گزینه ۲

۶. چرا انسان عاقل باید از مرجع تقلید، تقلید کند؟
□ تقلید از مرجع فقط یک سنت اجتماعی است و هیچ دلیل منطقی یا دینی ندارد.
□ انسان عاقل برای عمل به دستورات دین و رسیدن به احکام صحیح، رجوع به متخصصان دین است و همانگونه که در امور پزشکی یا فنی به متخصص مراجعه می‌کند، در دین نیز باید از مرجع تقلید پیروی کند تا اشتباه نشود.
□ تقلید فقط برای افراد بی‌سواد لازم است و افراد باسواد نیازی به آن ندارند.
□ تقلید از مرجع فقط در مسائل عبادی لازم است و در سایر امور نیازی نیست.
پاسخ صحیح: گزینه ۲

۷. مراجع تقلید چگونه به احادیثی استناد می‌شوند که احتمال تحریف آن‌ها وجود دارد؟
□ مراجع تقلید بدون هیچ بررسی و تحقیقی به همه احادیث عمل می‌کنند و به احتمال تحریف توجهی ندارند.
□ مراجع تقلید با دقت فراوان و بررسی سند و احادیث، تنها به روایات معتبر و اعتماد می‌شوند و در صورت احتمال تحریف یا ضعف سند، آن حدیث را کنار می‌گذارند یا با عمل می‌کنند.
□ مراجع تقلید فقط به احادیثی که در کتاب‌های قدیمی آمده است، می‌شوند و به صحت آن‌ها کاری ندارند.
□ مراجع تقلید فقط به احادیثی که دوست دارند می‌شوند و نمی‌توانند.
پاسخ صحیح: گزینه ۲

۸. ولایت مطلقه فقیه به چه معناست و چه تفاوتی با دیکتاتوری دارد؟
□ ولایت مطلقه به معنای حکومت مطلق و بدون هیچ محدودیتی است و تفاوتی با دیکتاتوری ندارد.
□ ولایت مطلقه فقیه به معنای اختیارات فقیه جامع الشرایط در اداره جامعه بر اساس احکام اسلامی است، اما این اختیارات محدود به شریعت، قانون اساسی نظارت بر مردم و نخبگان است و هیچ شباهتی به دیکتاتوری ندارد.
□ ولایت مطلقه فقط برای کنترل مردم است و هیچ نظر دینی ندارد.
□ ولایت مطلقه فقط یک اصطلاح سیاسی است و در عمل هیچ تفاوتی با سایر حکومت‌ها ندارد.
پاسخ صحیح: گزینه ۲

۹. گواهی اثبات ولایت فقیه کدام‌اند؟
□ ولایت فقیه فقط یک موضوع تاریخی است و هیچ دلیل عقلی یا نقلی ندارد.
□ اثبات ولایت فقیه شامل روایات معتبر، سیره پیامبر و امامان، اهمیت وجود رهبری دینی در جامعه و عقلانیت اداره امور جامعه توسط فقیه آگاه به دین و زمان است که همگی در منابع اسلامی بیان شده است.
□ ولایت فقیه فقط برای داشتن موقعیت از تاریخ ایران بوده و وجود بی‌معناست.
□ ولایت فقیه فقط برای کنترل قدرت سیاسی ایجاد شده است و هیچ دینی ندارد.
پاسخ صحیح: گزینه ۲

۱۰. اگر ولی فقیه معصوم نیست، چرا ولایت مطلقه دارد؟
□ ولی فقیه به دلیل آگاهی از دین،، تقوا و در مسائل اجتماعی و سیاسی، به عنوان جانشین امام معصوم در عصر غیبت، می‌شود و اختیارات او را محدود به قانون شریعت و است، نه مطلق و بی‌حد و مرز.
□ ولی فقیه هیچ تفاوتی با افراد عادی ندارد و نباید اختیاری داشته باشد.
□ ولایت مطلقه فقط برای امام معصوم است و ولی فقیه نمی‌تواند هیچ نقشی داشته باشد.
□ ولی فقیه فقط برای اداره امور عبادی جامعه مسئول است و در سایر امور نقشی ندارد.
پاسخ صحیح: گزینه ۱

در صورت نیاز به پرسش های بیشتر، فایل کامل یا هر نوع قالب بندی دیگری، کافی است اعلام کنید.
با آرزوی موفقیت و رضایت کامل شما. والسلام 

 

بازخوانی انتقادی از میراث حوزه علمیه قم

غلامرضا میناگر:
حوزه، حاکمیت و عدالت؛ بازخوانی انتقادی از میراث حوزه علمیه قم و نظام جمهوری اسلامی

✍️ تحلیل انتقادی بر اساس سرمقالهٔ روزنامه جمهوری اسلامی (۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۴)
✍غلامرضا میناگر 
🔹مقدمه

در آستانهٔ صدمین سال بازتأسیس حوزهٔ علمیهٔ قم، و در بستر برگزاری اجلاسیه‌هایی پرهزینه اما کم‌اثر، این پرسش بنیادی بار دیگر با صدای بلند در فضای اجتماعی و حوزوی طنین انداخت: با میراث بنیان‌گذار حوزه علمیه قم و نظام جمهوری اسلامی چه کرده‌ایم؟ چرا مطالبات بنیادینی که در بطن این میراث نهفته بود، یکی پس از دیگری کنار نهاده شده‌اند؟

آنچه در پی می‌آید تلاشی است برای بازخوانی این پرسش از خلال ارزیابی عملکرد نهاد دین در قامت حاکمیت، و بررسی نسبت حوزه با عدالت، معنویت و عقلانیت اجتماعی، آن‌گونه که در اندیشهٔ امام خمینی(ره) و شهید آیت‌الله بهشتی بازتاب یافته بود.

🔹بخش اول: حوزه و وعدهٔ عدالت اجتماعی

از منظر بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران، عدالت نه تنها غایت حکومت دینی بلکه معیار مشروعیت آن است. امام خمینی در پیام‌ها و بیانیه‌های متعدد، انقلاب را نه برای «مرفهین بی‌درد» بلکه برای «پابرهنگان» و «کوخ‌نشینان» دانست. او به‌روشنی اعلام می‌کرد:

«اگر مسئولان به فکر طبقات محروم نباشند، از خط اسلام خارج شده‌اند».1

در دهه‌های ابتدایی، این نگاه در شعارها و برخی اقدامات اجرایی نظام بازتاب یافت، اما با گذشت زمان، فاصلهٔ نگران‌کننده‌ای میان اهداف اولیه و واقعیت‌های کنونی پدید آمده است. امروز بیش از ۳۰ میلیون ایرانی زیر خط فقر زندگی می‌کنند2، و توزیع ثروت با نابرابری شدید همراه است.

🔹بخش دوم: معنویت فراموش‌شده

انقلاب اسلامی، در ذات خود حرکتی بود برای احیای معنویت در بستر زندگی اجتماعی. حوزه‌های علمیه، به‌ویژه حوزهٔ قم، وظیفه داشتند تا اخلاق، دیانت و معرفت دینی را در ساختار قدرت جاری سازند. اما آنچه در عمل رخ داده، در بسیاری از موارد عکس این انتظار است. دین، به‌جای آن‌که رافع رنج مردم باشد، گاه به ابزاری در دست قدرت تبدیل شده است. برخی روحانیون، به‌جای همدلی با مردم، در جایگاه قاضی، حاکم یا تئوری‌پرداز برای سیاست‌های تبعیض‌آمیز ایستاده‌اند.

به تعبیر شهید بهشتی:

«اسلام، دینی برای تمام زندگی است؛ اما نه به معنای سلطهٔ دین‌داران بر دیگران، بلکه به معنای خدمت‌گزاری دین برای آزادسازی انسان‌ها».3

🔹بخش سوم: سکوت حوزه در برابر انحراف قدرت

سکوت حوزهٔ علمیه قم در برابر فساد ساختاری و بی‌عدالتی گسترده، یکی از نقاط تاریک این دورهٔ صدساله است. با آن‌که بخشی از حاکمیت مستقیم در اختیار نهادهای دینی است، اما در بزنگاه‌هایی که باید زبان به انتقاد می‌گشودند، بسیاری از علما یا سکوت اختیار کردند یا با قدرت هم‌نوا شدند.

در اجلاسیه‌های اخیر، نه سخنی از کارنامهٔ عملکرد جمهوری اسلامی در حوزهٔ عدالت و اخلاق رفت، نه نقدی از عملکرد مسئولان ارائه شد، و نه حتی پیشنهادی برای اصلاح. این بی‌تفاوتی، به‌درستی، سبب شده مردم نیز نسبت به این نشست‌ها بی‌اعتنا باشند.

🔹بخش چهارم: مسئولیت تاریخی حوزه و روحانیت

اگر حوزه، همچنان داعیهٔ مرجعیت فکری و اجتماعی دارد، باید در برابر مردم پاسخ‌گو باشد. همان‌گونه که امام خمینی در نامه‌ای به روحانیون هشدار دادند:

«مبادا روزی بیاید که مردم روحانیت را سدّ راه خود بدانند».4

امروز آن روز نزدیک شده است. مردم با دیدن زندگی اشرافی برخی از طلاب و روحانیون، با شنیدن خبرهایی از رانت‌خواری و فساد، و با تجربهٔ فقر، تورم، بی‌عدالتی، و بی‌تفاوتی مسئولان، حوزه و دین را از خود بیگانه می‌یابند.

🔹نتیجه‌گیری: بازگشت به مردم، بازگشت به رسالت

پرسش اصلی سرمقالهٔ روزنامه جمهوری اسلامی یک هشدار تاریخی است: حوزهٔ قم و روحانیت شیعه باید به رسالت اصلی خود بازگردند؛ رسالتی که نه در قدرت‌طلبی بلکه در حمایت از محرومان، ترویج عدالت، اقامهٔ اخلاق و دفاع از کرامت انسانی تعریف شده است. اگر این بازگشت رخ ندهد، فاصلهٔ مردم با دین، خطرناک‌تر از هر تهدید بیرونی، بنیاد مشروعیت حاکمیت دینی را به لرزه خواهد انداخت.

منابع:

📌 این مقاله بر اساس یادداشت روزنامهٔ جمهوری اسلامی (۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۴) تنظیم و تحلیل شده است.

Footnotes

امام خمینی، صحیفهٔ امام، ج ۱۳، ص ۴۷–۴۹. ↩

گزارش رسمی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، ۱۴۰۳. ↩

شهید آیت‌الله بهشتی، گفتارهای تربیتی، جلد ۱، ص ۹۷. ↩

امام خمینی، نامه به علمای حوزه، صحیفهٔ امام، ج ۲۰، ص ۳۲۵. ↩
https://eitaa.com/grminagar

بازخوانی انتقادی از میراث حوزه علمیه قم و نظام جمهوری

بازخوانی انتقادی از میراث حوزه علمیه قم و نظام جمهوری اسلامی

حوزه، حاکمیت و عدالت؛ بازخوانی انتقادی از میراث حوزه علمیه قم و نظام جمهوری اسلامی

✍️ تحلیل انتقادی بر اساس سرمقالهٔ روزنامه جمهوری اسلامی (۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۴)
✍غلامرضا میناگر 
🔹مقدمه

در آستانهٔ صدمین سال بازتأسیس حوزهٔ علمیهٔ قم، و در بستر برگزاری اجلاسیه‌هایی پرهزینه اما کم‌اثر، این پرسش بنیادی بار دیگر با صدای بلند در فضای اجتماعی و حوزوی طنین انداخت: با میراث بنیان‌گذار حوزه علمیه قم و نظام جمهوری اسلامی چه کرده‌ایم؟ چرا مطالبات بنیادینی که در بطن این میراث نهفته بود، یکی پس از دیگری کنار نهاده شده‌اند؟

آنچه در پی می‌آید تلاشی است برای بازخوانی این پرسش از خلال ارزیابی عملکرد نهاد دین در قامت حاکمیت، و بررسی نسبت حوزه با عدالت، معنویت و عقلانیت اجتماعی، آن‌گونه که در اندیشهٔ امام خمینی(ره) و شهید آیت‌الله بهشتی بازتاب یافته بود.

حوزه‌ی علمیهٔ قم و نیم قرن حکمرانی

📝سرمقاله روزنامه جمهوری اسلامی یکشنبه 21 اردیبهشت 1404

🔻حوزه علمیه و نیم قرن حکمرانی

 

🖊یادداشت ویژه مدیرمسئول

 

بسم‌الله الرحمن الرحیم

⬅️ هفته گذشته در حوزه علمیه قم، دو اجلاسیه برگزار شد که یکی از آنها مربوط به مجلس خبرگان رهبری بود و دیگری به مناسبت یکصدمین سال تأسیس حوزه علمیه قم و یا به تعبیر برگزارکنندگان آن «بازتأسیس» این حوزه.

انتظار اینست که وقتی قلم، قدم و زبان علمای دین به حرکت درمی‌آیند، باعث تحولی در زندگی مردم شوند. تا زمانی که دین عهده‌دار حکومت نبود، انتظار مردم از علمای دین به تحولات معنوی محدود بود ولی از زمانی که انقلاب اسلامی به پیروزی رسید و حکومت دینی در ایران تشکیل شد، انتظار تحولات مادی نیز به آن اضافه شد. درست است که مردم با انگیزه‌های مادی به انقلاب نپیوستند و همراهی آنها با امام خمینی با هدف

راهکارهای عملی و اجرایی برای تعدیل عدالت اجتماعی بر اساس دیدگاه اسلام

راهکارهای عملی و اجرایی برای تعدیل عدالت اجتماعی بر اساس دیدگاه اسلام**  
✍️غلامرضا میناگر.     
اسلام با ترکیب حق مالکیت فردی و تکلیف اجتماعی، الگویی منحصربهفرد برای عدالت ارائه میدهد؛ اما اجرای این الگو در عصر حاضر با چالشهای داخلی (فساد، ضعف حکمرانی) و خارجی (نظام سرمایهداری) روبهروست. برای تحقق عدالت، نیاز به بازسازی نهادهای اقتصادی بر اساس قوانین اسلامی (مانند سیستم بانکی بدون ربا)، تقویت مسئولیت‌پذیری حکومت، و مقابله با استثمار سیستماتیک است.                    توجه به بیانات امام خمینی، شهید مطهری، و شهید صدر، و تحلیل موانع موجود، راهکارهای زیر پیشنهاد میشود:
#### ۱. بازطراحی نظام مالیاتی اسلامی (زکات، خمس، انفال):  
- اجرای سامانه الکترونیک زکات:  
  - ایجاد پلتفرم ملی برای محاسبه خودکار زکات (مثلاً ۲.۵٪ از داراییهای نقدی، طلا، و محصولات کشاورزی) بر اساس دادههای بانکی و مالیاتی.  
  - توزیع هدفمند زکات از طریق شناسایی خانوارهای نیازمند با استفاده از پایگاه داده رفاه اجتماعی (مثال: تجربه اندونزی در پیوند زکات با برنامههای فقرزدایی).  
- شفافسازی خمس و انفال:  

امام خمینی ره و وضعیت تبعیض و شکاف طبقاتی در جامعه

🌐 رصد معارف, [08.05.25 00:51]
امام خمینی رحمت الله علیه در رابطه با وضعیت تبعیض و شکاف طبقاتی در جامعه اسلامی می‌فرمایند: اسلام مالکیت را قبول دارد، ولى قوانینى در اسلام هست که مالکیت را تعدیل کند. اگر به قوانین اسلام عمل شود هیچ‌کس داراى زمین‌هاى بزرگ نمی‌‏شود. مالکیت در اسلام به صورتى است که تقریباً همه در یک سطح قرار مى‏‌گیرند. و وقتى این چنین باشد چرا پاى دولت را به میان کشیم و زمین‌ها و صنایع را به دست مردم نسپاریم. 

ندای توهم‌آمیز انا ربکم‌الاعلی آقای ترامپ (ترامپ و تغییر نام خلیج‌فارس؟)

سید عطاءالله مهاجرانی

ترامپ و تغییر نام خلیج‌فارس؟

بُخت‌النصر (مرگ، 562 پیش از میلاد) امپراتور بابل شبیه ترامپ روزگار ما بود! گمان می‌کرد بر همه عالم و آدم سیطره دارد و همه باید از او تبعیت کنند و برده او باشند. بخت‌النصر به جنگ خدا هم رفته بود.برج بابل را ساخت و بالای برج رفت و تیری انداخت و گفت من خدا را کشتم! شبیه این داستان از جهاتی درباره رامسس دوم فرعون زمان موسی علیه‌السلام تکرار شده است.

نورنیوز-گروه سیاسی: بخت‌النصر در اواخر عمر به مصیبتی دچار شده بود. هر تیری که می‌انداخت، تیر کمانه می‌کرد به سویش باز می‌گشت و به او اصابت می‌کرد. حتی گفته شده است در اواخر عمر به شکل گاو مسخ شده بود!

در باره چگونگی نزول دفعی یا تدریجی ادیان آسمانی

 در مورد چگونگی نزول کتابهای آسمانی(نزول دفعی یا تدریجی) پیامبران پیشین از دیدگاه اسلامی، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

 

### ۱. تورات (حضرت موسی علیه السلام)  

در منابع اسلامی، نزول تورات به حضرت موسی عموماً بهصورت دفعی (یکباره) توصیف شده است. قرآن کریم در آیات متعددی به نزول الواح تورات بر موسی اشاره میکند، مانند:  

- «وَکَتَبْنَا لَهُ فِی الْأَلْوَاحِ مِن کُلِّ شَیْءٍ مَّوْعِظَةً وَتَفْصِیلًا لِّکُلِّ شَیْءٍ» (سوره اعراف، آیه ۱۴۵).  

این آیات نشان میدهد که بخشهای اصلی تورات (مانند ده فرمان) بهصورت دفعی بر موسی نازل شد. با این حال، برخی تفاسیر اشاره میکنند که تعالیم و احکام تورات ممکن است در طول دوران نبوت موسی بهتدریج تکمیل شده باشد.

 

### ۲. انجیل (حضرت عیسی علیه السلام)  

درباره انجیل، قرآن تصریح میکند که این کتاب به حضرت عیسی داده شد:  

- «وَآتَیْنَاهُ الْإِنْجِیلَ فِیهِ هُدًى وَنُورٌ» (سوره مائده، آیه ۴۶).  

اما جزئیات چگونگی نزول آن (دفعی یا تدریجی) در قرآن بیان نشده است. از آنجا که دوران نبوت حضرت عیسی کوتاهتر بود، برخی مفسران معتقدند انجیل بهصورت دفعی بر او نازل شد. با این حال، ممکن است تعالیم آن در طول رسالتش بهتدریج ارائه شده باشد.

 

### ۳. قرآن (پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله)  

قرآن بهصراحت به نزول تدریجی اشاره دارد:  

- «وَقُرْآنًا فَرَقْنَاهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَى النَّاسِ عَلَىٰ مُکْثٍ وَنَزَّلْنَاهُ تَنْزِیلًا» (سوره اسراء، آیه ۱۰۶).  

این تدریجی بودن، بهعنوان ویژگی منحصربهفرد قرآن و متناسب با نیازهای جامعه و رویدادهای زمان نزول دانسته شده است.

 

### نکته مهم:  

از دیدگاه اسلامی، کتابهای آسمانی پیشین (تورات و انجیل) بهصورت اصلی و دستنخورده امروزه وجود ندارند و تحریف شدهاند. بنابراین، بحث درباره نزول دفعی یا تدریجی تنها به نسخههای اصلی و الهی آنها مربوط میشود، نه متون کنونی.

 

- تورات: نزول دفعی (بهویژه الواح) با احتمال تکمیل تدریجی برخی تعالیم.  

- انجیل: احتمالاً نزول دفعی، اما عدم تصریح قطعی در منابع.  

- قرآن: نزول تدریجی بهعنوان ویژگی ممتاز و الهی.  

این تفاوت ممکن است به نیازهای زمانه، شرایط اجتماعی و اهداف رسالت هر پیامبر مرتبط باشد.

🌐https://eitaa.com/grminagar

 

https://www.wikiporsesh.ir/%D9%86%D8%B2%D9%88%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%88_%D8%A7%D9%86%D8%AC%DB%8C%D9%84?utm_source=perplexity

https://www.wikiporsesh.ir/%D9%86%D8%B2%D9%88%D9%84_%D8%AA%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%88_%D8%A7%D9%86%D8%AC%DB%8C%D9%84?utm_source=perplexity

ننگ بر کشورهای عربی منطقه!

ننگ بر کشورهای عربی منطقه 

در عملیات طوفان صحرا علیه ارتش #عراق به رهبری آمریکا، کشورهای زیر مشارکت داشتند:
🔴 مصر با ۲۰ هزار سرباز و پنج هزار پرستار
🔴 مراکش با ۱۳ هزار نیرو
🔴 کویت با ۹ هزار نیرو
🔴 عمان با ۶۳۰۰ نیرو
🔴 امارات متحده عربی با ۴۳۰۰ نیرو
🔴 قطر با ۲۶۰۰ سرباز
🔴 عربستان سعودی با ۱۵۰۰۰ سرباز

بیانیه در حمایت از مردم فلسطین به سه زبان دیگر

بسم‌الله قاصم‌ الجبارین                    

       بیانیه در حمایت از مردم فلسطین و شکستن محاصرهٔ جنایتکارانهٔ رژیم صهیونیستی  
به نام خداوند بخشندهٔ مهربان  
همزمان با فرارسیدن روز جهانی قدس، که نماد مقاومت و ایستادگی در برابر ظلم و اشغالگری است، جهان شاهد جنایتهای جدید رژیم صهیونیستی علیه مردم مظلوم فلسطین است. این رژیم نژادپرست با محاصرهٔ غیرانسانی مناطق فلسطینی‌نشین و استفاده از آب به عنوان سلاح جنگی، حقوق اولیهٔ بشری را نقض کرده و زندگی هزاران غیرنظامی را به خطر انداخته است. این اقدامات نه‌تنها نقض قوانین بین‌المللی است، بلکه نشاندهندهٔ بی‌تفاوتی کامل این رژیم نسبت به ارزشهای اخلاقی و انسانی است.  
الگوی ما در این مسیر، حضرت ابوالفضل العباس(ع)، پرچمدار وفاداری، شجاعت و ایثار در راه حق است. همانگونه که ایشان در کربلا با فداکاری بی‌نظیر خود، از تشنگان دفاع کرد، امروز نیز بر همهٔ نیروهای مقاومت، دولتها و ملتهای آزاده جهان واجب است که با اقدام عملی و فوری، به محاصرهٔ جنایتکارانهٔ فلسطین پایان دهند.  
ما از تمامی کشورها، سازمانهای بین‌المللی و مردم جهان میخواهیم:  
۱. محاصرهٔ غیرانسانی آب، برق، دارو و مواد غذایی را محکوم کرده و با فشار سیاسی و اقتصادی، رژیم صهیونیستی را مجبور به لغو این جنایت کنند.  
۲. با حمایت مادی و معنوی از مقاومت فلسطین، حق قانونی این مردم برای دفاع از خود در برابر اشغالگران را به رسمیت بشناسند.  
۳. همبستگی عملی خود را با مردم فلسطین با برگزاری راهپیمایی‌ها، کمپین‌های رسانهای و اقدامات دیپلماتیک نشان دهند.  
سکوت در برابر این جنایات، همدستی با ظلم است. تاریخ هرگز کسانی را که در لحظهٔ حقیقت سکوت کردند، نخواهد بخشید. به یاد داشته باشیم که قدس تنها یک سرزمین نیست؛ نماد عزت، عدالت و آزادی امت اسلامی و تمامی آزادگان جهان است.  
یا أیّها المدافعون عن الحریة!  
**قد آن الوقت لتحریر القدس و إنهاء الظلم.
والسلام علیکم ورحمة الله وبرکاته🤝🤝🤝🤝🤝🤝🤝🤝🤝  
گروههای مقاومت و امت آگاه                    
این بیانیه با تأکید بر اصول مقاومت، عدالتخواهی و الگوگیری از حماسهٔ عاشورا و شخصیت حضرت عباس(ع) آب‌آور کربلا، تنظیم شده است. برای اثرگذاری بیشتر، به دوستان و سروران در این گروه، یا پی وی پیشنهاد میشود این متن و یا ترجمه‌ی آن که در پائین لینک آن آمده، از طریق رسانه‌ها، شبکه‌های اجتماعی و نهادهای بین‌المللی لطف نموده و منتشر فرمائید و ان‌شاءالله که این امر خیر همراه با اقدامات عملی (مانند برگزاری راهپیمایی روز قدس) باشد.با تشکر🌹🌹🌹
ترجمه‌ی بیانیه به ۳ زبان انگلیسی، فرانسوی و عربی 👇👇👇👇
https://eitaa.com/grminagar/1575

https://eitaa.com/grminagar

 

بسم‌الله قاصم‌ الجبارین                            ترجمه‌ی بیانیه به ۳ زبان انگلیسی، فرانسوی و عربی در حمایت از مردم فلسطین و شکستن محاصرهٔ جنایتکارانهٔ رژیم صهیونیستی

### ترجمه به انگلیسی**  
In the Name of God, the Compassionate, the Merciful  
On the occasion of International Quds Day, a symbol of resistance against oppression and occupation, the world witnesses new crimes committed by the Zionist regime against the oppressed people of Palestine. This racist regime, through inhumane blockades of Palestinian areas and using water as a weapon of war, has violated basic human rights and endangered the lives of thousands of civilians. These actions not only breach international laws but also demonstrate the regime’s complete disregard for moral and human values.  

Our model in this path is Hazrat Abbas ibn Ali (AS), the flagbearer of loyalty, courage, and sacrifice for truth. Just as he defended the thirsty in Karbala with unparalleled devotion, today it is incumbent upon all resistance forces, governments, and free nations to take immediate and practical action to end the criminal siege of Palestine.  

We call upon all countries, international organizations, and people worldwide:  
1. Condemn the inhumane blockade on water, electricity, medicine, and food, and exert political and economic pressure to force the Zionist regime to lift these atrocities.  
2. Provide material and moral support to Palestinian resistance and recognize their legal right to defend themselves against occupiers.  
3. Demonstrate solidarity with the Palestinian people through marches, media campaigns, and diplomatic actions.  

Silence in the face of these crimes is complicity in oppression. History will never forgive those who remained silent at moments of truth. Remember that Quds is not just a land; it is a symbol of dignity, justice, and freedom for the Islamic Ummah and all free people worldwide.  

O defenders of freedom!  
The time has come to liberate Quds and end oppression.  
Peace be upon you and God’s mercy and blessings.
### ترجمه به فرانسوی  
Au nom de Dieu le Clément et le Miséricordieux  
À l’occasion de la Journée internationale d’Al-Qods, symbole de résistance contre l’oppression et l’occupation, le monde est témoin de nouveaux crimes commis par le régime sioniste contre le peuple opprimé de Palestine. Ce régime raciste, par des blocus inhumains des zones palestiniennes et l’utilisation de l’eau comme arme de guerre, a violé les droits humains fondamentaux et mis en danger la vie de milliers de civils. Ces actions violent non seulement les lois internationales mais montrent également le mépris total du régime envers les valeurs morales et humaines.  

Notre modèle dans cette voie est Hazrat Abbas ibn Ali (AS), porte-drapeau de la loyauté, du courage et du sacrifice pour la vérité. Tout comme il a défendu les assoiffés à Karbala avec une dévotion sans précédent, aujourd’hui il incombe à toutes les forces de résistance, aux gouvernements et aux nations libres d’agir immédiatement et concrètement pour mettre fin au siège criminel de la Palestine.  

Nous appelons tous les pays, organisations internationales et peuples du monde :  
1. Condamner le blocus inhumain sur l’eau, l’électricité, les médicaments et la nourriture et exercer des pressions politiques et économiques pour contraindre le régime sioniste à lever ces atrocités.  
2. Fournir un soutien matériel et moral à la résistance palestinienne et reconnaître leur droit légal à se défendre contre les occupants.  
3. Montrer leur solidarité avec le peuple palestinien par des marches, des campagnes médiatiques et des actions diplomatiques.  

Le silence face à ces crimes est une complicité dans l’oppression. L’histoire ne pardonnera jamais à ceux qui sont restés silencieux dans des moments de vérité. Rappelez-vous qu’Al-Qods n’est pas seulement une terre ; c’est un symbole de dignité, de justice et de liberté pour la Oumma islamique et tous les peuples libres du monde.

Ô déf
 enseurs de la liberté !  
Il est temps de libérer Al-Qods et de mettre fin à l’oppression.  
Que la paix soit sur vous ainsi que la miséricorde et les bénédictions de Dieu
### ترجمه به عربی  
بسم الله الرحمن الرحیم  
بمناسبة یوم القدس العالمی، رمز المقاومة والصمود فی وجه الظلم والاحتلال، یشهد العالم جرائم جدیدة یرتکبها النظام الصهیونی ضد الشعب الفلسطینی المظلوم. هذا النظام العنصری، من خلال الحصار اللا إنسانی للمناطق الفلسطینیة واستخدام الماء کسلاح حرب، انتهک الحقوق الإنسانیة الأساسیة وعرض حیاة الآلاف من المدنیین للخطر. هذه الأعمال لا تنتهک القوانین الدولیة فحسب، بل تظهر أیضًا تجاهلًا کاملًا للقیم الأخلاقیة والإنسانیة من قبل هذا النظام.

قدوتنا فی هذا الطریق هو حضرة العباس بن علی (ع)، حامل رایة الوفاء والشجاعة والتضحیة فی سبیل الحق. وکما دافع عن العطشى فی کربلاء بتفانٍ لا مثیل له، الیوم یجب على جمیع قوى المقاومة والحکومات والشعوب الحرة أن تتخذ إجراءات عملیة وفوریة لإنهاء الحصار الإجرامی على فلسطین.

ندعو جمیع الدول والمنظمات الدولیة وشعوب العالم إلى:  
1- إدانة الحصار اللا إنسانی على الماء والکهرباء والأدویة والغذاء وممارسة الضغط السیاسی والاقتصادی لإجبار النظام الصهیونی على رفع هذه الجرائم.  
2- تقدیم الدعم المادی والمعنوی للمقاومة الفلسطینیة والاعتراف بحقهم القانونی فی الدفاع عن أنفسهم ضد المحتلین.  
3- إظهار التضامن العملی مع الشعب الفلسطینی من خلال تنظیم المسیرات وحملات الإعلام والإجراءات الدبلوماسیة.

الصمت أمام هذه الجرائم هو تواطؤ مع الظلم، ولن یغفر التاریخ أبدًا لمن التزموا الصمت فی لحظات الحقیقة. تذکروا أن القدس لیست مجرد أرض؛ إنها رمز الکرامة والعدالة والحریة للأمة الإسلامیة ولکل الأحرار فی العالم.

أیها المدافعون عن الحریة!  
لقد حان الوقت لتحریر القدس وإنهاء الظلم!  
والسلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
https://eitaa.com/grminaga

مواضع انصارالله یمن و ضرورت حمایت کشورهای اسلامی

بسم الله الرحمان الرحیم
تحلیلی از مواضع انصارالله یمن و ضرورت حمایت کشورهای اسلامی 🗡🗡🗡🗡🗡🗡🗡🗡🗡
✍️ غلامرضا میناگر
یمن، به‌ویژه جنبش انصارالله به رهبری سید عبدالملک بدرالدین حوثی. در سال‌های اخیر به‌عنوان نمادی از مقاومت در برابر تجاوزات خارجی و همسویی با جبههٔ مقاومت اسلامی شناخته شده است. مواضع اخیر رهبر انصارالله در محکومیت تجاوزات رژیم صهیونیستی به لبنان و تأکید بر آمادگی یمن برای همراهی با حزب‌الله لبنان و مردم فلسطین، نشان‌دهندهٔ چند واقعیت کلیدی است:
۱. همبستگی فرامرزی جبههٔ مقاومت  
رهبری انصارالله با صدور بیانیه‌های اخیر، بر اصل «وحدت میدان مقاومت» تأکید کرده است. این رویکرد نه‌تنها محدود به جغرافیای یمن نیست، بلکه نشان می‌دهد که مقاومت در برابر اشغالگری و ظلم، یک مسئولیت مشترک میان تمام ملت‌های مسلمان است. اعلام آمادگی یمن برای مداخله در صورت تشدید تجاوزات به لبنان، بیانگر این است که جبهه‌های مقاومت در منطقه به هم پیوسته‌اند و تهدید علیه یک بخش، پاسخ هماهنگ را در پی خواهد داشت.

🌿 محمد حسین یوسف الهی 🌷

🌿 محمد حسین یوسف الهی
🌷شهیدی که قاسم سلیمانی وصیت کرده بود کنار او دفن شود....

 

🌴 همسایه همیشگی حاج قاسم عزیز

🔸خاطره ای کوتاه:
به واسطه بارندگی زیاد، ماشین لندکروز وسط یک متر آب و گل گیر کرده بود هر چه هل می دادند،نمی توانستند آن را بیرون بیاورند . شاید حدود۱۰ نفر از بچه هابا هم تلاش کردند اما موفق نشدند، حسین از راه رسید و گفت: این کار من است ،زحمت نکشید همه ایستادند و نگاه کردند حسین با آرامی ماشین را از آن همه آب و گل بیرون کشید. گفتم: تو دعا خواندی ! وگرنه امکان نداشت که ماشین بیرون بیاید. گفت: نه ،من فقط به ماشین گفتم برو بیرون.
شهید حسین یوسف الهی مسلط به خیلی چیزها بود که بروز نمی داد و فقط گاهی اوقات چشمه ای از آن اقیانوس عظیم را جلوه می کرد ، آن هم جهت قوی شدن ایمان بچه ها . هر مشکلی به نظر می رسید، آن را حل می نمود، چهره بسیار باصفا،نورانی و زیبایی داشت.
🌱▫️🌱▫️🌱▫️

🔵 کارهایی که باعث شد شهید یوسف الهی، در سن کم به درجه عرفانی والا برسد.

از ۱۹ سالگی تا ۲۴ سالگی که شهید شد تمام سالها بغیر از ۴ روز حرام را روزه بود

 نماز شب ایشان ۲تا ۳ ساعت طول می کشید
 دائما ذکر خدا می گفت 

قبل از جبهه تمام هم و غمش کمک به فقرای محل بود

 هیچگاه دل کسی را نشکست و بسیار مهربان بود

چشمان برزخی ایشان سالهای سال باز شده بود و به هیچکس نمی گفت

خبرهای غیبی را فقط به حاج قاسم و برای پیروزی در عملیات ها می گفت

روزهای آخر عمرش به بعضی بسیجی ها و پاسدارها عاقبت کارشان را گفته بود
 
🔹یوسف الهی، کادر واحد اطلاعات عملیات لشگر ۴۱ ثارالله کرمان در دوران دفاع مقدس

#معجزات_شهدا #کرامات_شهدا
@shahid54

پیش گویی پیامبرگرامی اسلام درباره امام خمینی

🔴🔵 پیش گویی پیامبر در مورد انقلاب ایران و ذکر نام امام خمینی در متن روایت:

#انقلاب_ایران
#پیشگوییها
#امام_خمینی

🌺 در حدیثی علامه مجلسی از امام باقر(علیه السلام) نقل می کند که:

🔷 پیغمبر اکرم(ص) فرمود: «... ان عن یمین الله— او عن یمین العرش- قوماً منا علی منابر من نور، وجوههم من نور و ثیابهم من نور تغشی وجوههم ابصارالناظرین دونهم قال ابوبکر: من هم یا رسول الله؟ فسکت. فقال الزبیر من هم یا رسول الله؟ فسکت. فقال عبدالرحمن: من هم یا رسول الله؟ فسکت. فقال علی علیه السلام: من هم یا رسول الله؟ فقال: هم قوم تحابوا بروح الله علی غیر انساب و لا اموال اولئک شیعتک و انت امامهم یا علی. »... 

🔶 در طرف راست عرش خدا، قومی از ما بر منابری از نور قرار دارند که چهره های آنان از نور است و لباسهایشان از نور است بگونه ای که چهره های نورانی آنان، چشم ناظران را فرو می پوشاند. ابوبکر گفت: ای رسول خدا اینان چه کسانی هستند؟ پیامبر ساکت ماند. آنگاه زبیر همان سؤال را کرد و پیامبر خدا سکوت کرد. سپس عبدالرحمن سؤال را تکرار کرد و بازهم آن حضرت سخنی نگفت. پس علی (علیه السلام) پرسید ای رسول خدا آنها کیستند؟
 
🌹 پیغمبر اکرم(ص) فرمود: آنها قومی هستند که به وسیله #روح_الله بین آنها پیوند محبت برقرار می شود بدون آن که نسبتهای خانوادگی و منافع مادی و امور دنیوی در این محبت و پیوند نقشی داشته باشد. اینان شیعیان تواند و تو امام آنها هستی ای علی(ع).

🔴🔵 بعد از پیروزی انقلاب آیت الله صدوقی در ملاقاتی به امام خمینی (ره) گفت:

♦️ آقا این روح الله که در حدیث (تحابو بروح الله) وجود دارد شما هستید؟زیرا امروز تمام اقشار مردم بواسطه رهبری و دوستی شما متحد شده اند و امام با لبخندی گذشت.

📚 منبع:

بحارالانوار جلد 68 ص 139

🌺ألـلَّـهُـمَــ عَـجِّـلْ لِـوَلـیِـکْ ألْـفَـرَج🌺

https://chat.whatsapp.com/Dm6tU4ACEmKLG39BanGWvM

شهیدی که بخاطر رضایت پدر ازبهشت برگشته

[۱۱:۴۰, ۱۳۹۹/۳/۱۵] میناگر: شهیدی که بخاطر رضایت پدر ازبهشت برگشته
🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹
از کتاب" بازگشت " خاطرات رزمندگان از مشاهدات آنها از فضای برزخ بهشتی و نحوه شهادت شهدای رزمنده و... به شما توصیه می کنم. حتما این کتاب را تهیه نمایید.
🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹
🌹و اما شما هم اینک یکی از داستان تکان دهنده و زیبای این کتاب را پیش رو دارید...

 💠 💠آخرین روزهای اسفند ۱۳۶۴ بود. در بیمارستان مشغول فعالیت بودم. من تکنسین اتاق عمل و متخصص بیهوشی بودم‌. با توجه به عملیات رزمندگان اسلام تعداد زیادی مجروح به بیمارستان منتقل شده بود. لحظه ای استراحت نداشتیم اتاق عمل مرتب آماده می شد و تیم جراحی وارد می شدند.

داشتم از داخل راهروی بیمارستان به سمت اتاق عمل می رفتم، که دیدم حتی کنار راهروها مجروح خوابیده!! همین طور که جلو میرفتم یک نفر مرا به اسم کوچک صدا زد، برگشتم اما کسی را ندیدم می خواستم بروم که دوباره صدایم کرد، دیدم مجروحی کنار راهروی بیمارستان روی تخت حمل بیمار از روی شکم خوابیده و تمام کمر او غرق خون است. رفتم بالای سر مجروح و گفتم شما من را صدا زدی؟ چشمانش را به سختی باز کرد و گفت: بله، منم کاظمینی .چشمانم از تعجب گِرد شد، گفتم محمدحسن اینجا چه کار می‌کنی؟

لینک نمونه سوالات تستی اندیشه ی ا و ۲

غلام‌رضا میناگر, [٠٣.٠٦.٢٠ ٠٠:٤٤]
لینک نمونه سوالات تستی اندیشه‌ی ( ۱ )
👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇

https://drive.google.com/file/d/1h-XjVLbM3sfMcmIVnP5cU9UMpjV5nm7m/view?usp=sharing

لینک نمونه سوالات تستی اندیشه‌ی ( ۲ )

👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇

https://drive.google.com/file/d/1W6vzQ5wMZOnoDOIxWBpvclNXgamkjFhd/view?usp=sharing

لینک اسکن کتاب اندیشه ی ۱ و ۲

غلام‌رضا میناگر, [٠٣.٠٦.٢٠ ٠٠:٣٢]
https://drive.google.com/file/d/0B65QbB8bMGM7YnNLX1diRFBwcWs/view?usp=drivesdk

با سلام لینک بالا لینک اسکن کتاب اندیشه‌ی اسلامی (۲) میباشد:👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆

https://drive.google.com/file/d/0B65QbB8bMGM7UF9kdTZZdnV5VzQ/view?usp=drivesdk
لینک اسکن کتاب اندیشه( ۱ )
👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆

لینک اسکن کتاب تفسیر موضوعی موحدی محب

https://drive.google.com/drive/folders/18Xx9SIUWY2VLtrN-ynQURTKu4iM0J8zw?usp=sharing

لینک اسکن کتاب تفسیر موضوعی محمدی محب👆👆👆

نامه ناصرالدین شاه به میرزای شیرازی و پاسخ جالب میرزا به وی

نامه ناصرالدین شاه به میرزای شیرازی و پاسخ جالب میرزا به وی

 ناصرالدین شاه قاجار در ماه مبارک رمضان نامه ای به مرجع تقلید آن زمان میرزای شیرازی به این مضمون نوشت : من وقتی روزه میگیرم از شدت گرسنگی و تشنگی عصبانی میشوم و ناخود آگاه دستور به قتل افراد بی گناه میدهم لذا جواز روزه نگرفتن مرا صادر بفرمایید!

میرزای شیرازی در جواب ناصرالدین شاه نوشت:
بسمه تعالی . حکم خدا قابل تغییر نیست لکن حاکم قابل تغییر است اگر نمیتوانی به اعصابت مسلط شوی از مسند حکومت پایین بیا تا شخص با ایمانی در جایگاه تو قرار گیرد و خون مؤمنین بیهوده ریخته نشود!

.....قابل توجه بعضی از مسئولین

تحلیلی درباره کرونا و اعتقادات دینی جامعه متدین ایرانی

 

 

شنبه / ۳۰ فروردین ۱۳۹۹ / ۱۲:۴۵ دسته‌بندی: جهاد دانشگاهی کد خبر: 99013017662 خبرنگار : 71060
/یادداشت مهمان/
بررسی ایده رویارویی علم و دین و کاهش پایبندی به دین در بحران کرونا

عکس تزیینی است
در این چند ماهی که از شیوع ویروس کرونا می­‌گذرد تحلیل­های زیادی در خصوص تأثیر کرونا بر آینده جهان نگاشته شده است. از پیامدهای کرونا بر آینده اقتصاد جهان گرفته تا تأثیرات کرونا بر مؤلفه‌­های اجتماعی و جمعیتی و رفتار زیست محیطی شهروندان و سیاست‌­های دولت­‌ها در این زمینه‌­ها تا برخی پیامدهای فرهنگی کرونا از جمله تأثیر آن بر جایگاه دین در جامعه پساکرونا.

به گزارش ایسنا، مهدی رفیعی بهابادی، سرپرست مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا) در قالب یادداشتی به ارائه توضیحاتی درباره تاثیر بحران شیوع کرونا بر اعتقادات مذهبی مردم پرداخته است. در این یادداشت که در اختیار ایسنا قرار گرفته آمده است:

«در  این چند ماهی که از شیوع ویروس کرونا می­‌گذرد تحلیل­های زیادی در خصوص تأثیر کرونا بر آینده جهان نگاشته شده است. از پیامدهای کرونا بر آینده اقتصاد جهان گرفته تا تأثیرات کرونا بر مؤلفه‌­های اجتماعی و جمعیتی و رفتار زیست محیطی شهروندان و سیاست‌­های دولت­‌ها در این زمینه‌­ها تا برخی پیامدهای فرهنگی کرونا از جمله تأثیر آن بر جایگاه دین در جامعه پساکرونا. بسیاری از این تحلیل ها بیش از آنکه ناشی از واقعیت های جاری جامعه باشد برگرفته از ذهنیت نویسندگان است گرچه برخی تحلیل ها نیز ضمن توجه به یافته های تجربی به بررسی تأثیرات کرونا بر آینده جهان پرداخته اند.

یکی از ادعاهایی که طی این مدت مطرح شده است تأثیر بحران کرونا بر چهره دین و دگرگونی آن است. برخی نویسندگان با این استدلال که مذهب نتوانست به حل بحران کرونا در جهان کمک کند آواز پیروزی علم بر دین سر داده و مدعی شده اند این امر ممکن است حتی به کاهش تعداد پیروان و معتقدان منجر شود.

البته رویارویی علم و دین در ادبیات این حوزه داستانی دیرینه دارد. بسیاری از نظریه پردازان پدیده سکولاریزاسیون بر این عقیده بودند که با گسترش علم، روند اهمیت دین و اعتقادات دینی و به تبع آن مشارکت دینی روندی نزولی خواهد پیمود. به عنوان مثال ماکس وبر با آن که ظهور سرمایه داری را به ریشه های دینی و آموزه های آیین پروتستان نسبت داد اما معتقد بود با ظهور مدرنیته، ریشه های مذهبی آن خشکانده خواهد شد و دنیای مدرن را «عصر بدون خدا و پیغمبر» می نامید که در آن جریان عادی زندگی روزمره، دین را به مبارزه دعوت می­کند. از نظر وبر علم گرایی بخش مهمی از فرایند دین زدایی را رقم زده است که البته وی از جمله نظریه ­پردازانی است که به این فرایند به دیده بدبینی می­نگریست که جامعه نوین را به قفسی آهنین مبدل کرده است. در بین نظریه ­پردازان متأخر نیز بسیاری از نظریه ­پردازان هوادار همین رویکرد هستند. به عنوان مثال استیو بروس معتقد بود فناوری با کاهش زمینه توسل مردم به دین نقش نیرومندی در سکولاریزاسیون داشته است. انباشت تدریجی معرفت علمی به مردم قدرت فهم و تسلط بر حیطه  ­هایی را می دهد که روزگاری رازآلود بودند پس نیاز و مجال توسل به دین به تدریج فروکش می­کند. البته بروس تأکید می­کند که علم و فناوری آتئیست (ملحد) خلق نمی کند بلکه صرفاً از بسامد و جدیت دینداری می­کاهد. او بر این باور است که فناوری مدرن به انسان یک آگاهی فناورانه می ­بخشد یعنی شیوه خاصی از اندیشه که فارغ از میزان ادراکمان از آن به راحتی با امر قدسی آشتی نمی ­یابد.

با این حال در همان جهان غرب نیز این نظریه ها به بوته نقد گذاشته شد. به عنوان نمونه پیتر برگر که خود در دهه ۱۹۶۰ از مدافعان پرشور تز سکولاریزاسیون بود دو دهه بعد به کلی منکر وجود جریان سکولاریزاسیون (البته به جز چند استثنا) شد و تا آنجا پیش رفت که ضمن حمله به دانشگاهیان و مؤسسات تحقیقاتی که پروژه های با هزینه های هنگفتی را صرف پدیده بنیادگرایی می­ کنند چنین نوشت «آن چه نادر است پدیده بنیادگرایی نیست بلکه آگاهی و علم ماست که ناقص و ناکافی است، پدیده ای که درک آن مشکل است روحانیون ایران نیستند بلکه اساتید دانشگاهی آمریکا هستند که در این زمینه منفعل عمل کرده اند..... جهانی که در آن زندگی می­ کنیم به جز چند استثنا همانند گذشته و حتی در برخی مناطق بیشتر از گذشته دینی است....چیز غیرعادی که نیاز به تبیین داشته باشد وجود ندارد. عواطف عمیق دینی همواره وجود داشته اند این فقدان آن هاست که نیازمند تبیین است. برای جامعه شناسی دین، دانشگاه شیکاگو موضوع جالب تری از مدارس دینی قم است.... انگیزه دینی یعنی جستجو برای معنا ویژگی جاودانه انسانیت بوده است. از بین بردن این انگیزه مستلزم چیزی شبیه به دگرگونی نوع انسان است از این رو انگیزه دینی تاکنون از بین نرفته و در آینده نزدیک هم احتمال از بین رفتن وجود ندارد.... کسانی که در تحلیل خود از امور معاصر نقش دین را به حساب نمی ­آورند با این کار خود را به مخاطره می­اندازند».

اما اگر بخواهیم به جامعه ایران بپردازیم می توان با اطمینان خیلی زیاد و با استناد به نتایج نظرسنجی ها و پیمایش های متعدد اثبات کرد حداقل در حوزه دینداری فردی و رابطه انسان با خداوند، پیشرفت علم هرگز نتوانسته در رابطه انسان ایرانی با خداوند خدشه وارد نماید. آخرین پیمایش ­های موجود در کشور حاکی از آن است که کماکان و مانند گذشته بیش از ۹۰ درصد مردم ایران به خدا و معاد اعتقاد دارند. در بعد رابطه شخصی انسان با خداوند بیش از ۸۵ درصد مردم احساس نزدیکی به خداوند می­ کنند و بیش از ۸۵ درصد نیز از کسانی که به پیامبر و قرآن توهین می ­کنند به میزان زیادی متنفرند.

نتایج جدیدترین نظرسنجی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) که در خصوص شیوع ویروس کرونا در سطح ملی و در تاریخ ۲۴ تا ۲۷ فروردین ۱۳۹۹ انجام شده است، نشان می­دهدکه در پاسخ به این سؤال که «اهمیت دین و خداوند در این مدت شیوع کرونا برای شما نسبت به قبل چه نغییری کرده است؟» ۴۷ درصد مردم ایران گفته اند اهمیت دین و خدا در این مدت برایشان بیشتر از قبل شده و ۴۸.۴ درصد نیز گفته اند از این نظر تغییری ایجاد نشده است. فقط ۳.۵ درصد مردم گفته اند اهمیت دین و خداوند برایشان کمتر از قبل شده است. ۵.۳ درصد مردان و ۱.۷ درصد زنان گفته اند اهمیت دین و خدا برایشان کمتر از قبل شده است. افراد گروه سنی جوان که نسل جدید هستند و طبق برخی نظریات مستعد تغییر بیشتری هستند ۴۱.۵ درصد گفته اند اهمیت دین و خدا برایشان بیشتر شده و ۵۳.۲ درصد نیز گفته اند تغییری ایجاد نشده است. ۵.۴ درصد نیز گفته اند کمتر شده است. در مقابل در گروه سنی بالای ۵۰ سال ۴۸.۵ درصد گفته اند اهمیت دین و خدا برایشان بیشتر شده و فقط ۱.۶ درصد گفته اند کمتر شده است.

یکی از مدعاهای نظریه سکولاریزاسیون این است که با افزایش سطح تحصیلات پتانسیل سکولار شدن و افول دینداری بیشتر وجود دارد. نتایج نظرسنجی نشان دهنده آن است که در بین افراد دارای تحصیلات کارشناسی ارشد و دکتری نیز ۳۶.۷ درصد گفته اند اهمیت دین و خدا برایشان بیشتر از قبل شده، ۵۹ درصد گفته اند تغییری نکرده و فقط ۴.۳ درصد گفته اند کمتر شده است. عده دیگر از نظریه پردازان معتقدند رفاه اقتصادی امنیت فرد را بالا برده و نیاز به توسل به نیروهای ماوراءالطبیعی را کمتر می کند. در بالاترین سطح اقتصادی جامعه طبق نظرسنجی ۳۵.۹ درصد مردم گفته اند اهمیت خدا و دین برایشان بیشتر شده، ۵۹.۵ درصد گفته اند تغییری نکرده و ۴.۶ درصد گفته اند کمتر شده است.

در سؤال دیگر این نظرسنجی هشت مکان یا فعالیتی که در ایام شیوع کرونا تعطیل شده برای پاسخگویان ذکر شده و از پاسخگویان خواسته شده بگویند ترجیح می­دهند کدام یک از این مکان ها زودتر بازگشایی شود. در این سؤال پاسخگویان می توانستند ۳ گزینه را انتخاب کنند. نتایج نظرسنجی نشان می­دهد اماکن مذهبی و زیارتی هم ردیف با مراکز تجاری و خرید با ۳۳ درصد در صدر انتخاب و ترجیح مردم برای بازگشایی و رفع محدودیت بوده است و نکته قابل توجه این است که این میزان تقریباً به نسبت مساوی بین همه گروه های جنسی، سنی و تحصیلی وجود دارد.

با این وجود برای بررسی تأثیر کرونا بر پایبندی دینی مردم لازم است در چند ماه آینده برخی شاخص­ های دینداری مورد سنجش قرار گرفته و با پیمایش­ های قبلی مورد مقایسه قرار گیرد تا از این طریق سیر تحولات احتمالی بهتر مورد بررسی و واکاوی قرار گیرد.

اما همین نتایج فعلی نیز نشان می­دهد تحلیل­ هایی که ظهور پدیده های موقتی مانند شیوع ویروس کرونا را باعث بروز تغییراتی عمیق در فرهنگ جامعه می­ دانند درک درستی از فرهنگ به طور عام و دین به طور خاص ندارند.

نگارنده منکر وجود تغییراتی در نوع و سبک دینداری در زمانه فعلی (البته نه به خاطر شیوع کرونا بلکه به خاطر تغییرات نسلی) به ویژه در بین گروه های جوان تر جامعه نیست بلکه معتقدم هسته سخت دینداری که همانا اعتقادات افراد و رابطه انسان با خداوند است بعید است در آینده بلند مدت نیز دچار تغییرات جدی شود.

انتهای پیام