راهکارهای عملی و اجرایی برای تعدیل عدالت اجتماعی بر اساس دیدگاه اسلام

  - انتشار عمومی گزارشهای سالانه درباره محل هزینهکرد خمس (سهم سادات و پروژههای عامالمنفعه) و انفال (مثلاً درآمدهای منابع طبیعی).  
#### ۲. مقابله با انحصار و تمرکز ثروت:  
- حداکثر سقف مالکیت زمینهای کشاورزی و مسکونی:  
  - تعیین سقف ۵۰ هکتار برای مالکیت زمینهای کشاورزی (مطابق فتوای برخی مراجع) و جریمه مالکان فراتر از این حد با الزام واگذاری به کشاورزان خرد.  
  - ممنوعیت خرید املاک توسط شرکتهای خارجی در مناطق محروم (الگوگیری از قانون مالکیت در عربستان سعودی).  
- قانون ضداحتکار:  
  - ایجاد نهاد نظارتی مستقل برای جریمه احتکارکنندگان کالاهای اساسی (مانند دارو، گندم) تا ۲۰۰٪ ارزش کالا و توزیع آن بین نیازمندان.  
#### ۳. تقویت نظام تأمین اجتماعی اسلامی:  
- صندوقهای قرضالحسنه محلی:  
  - راهاندازی ۱۰,۰۰۰ صندوق قرضالحسنه در محلات با مدیریت شوراهای مردمی (الهامگرفته از تجربه موفق بنیادهای خیریه در مصر).  
  - ارائه وامهای بدون بهره برای راهاندازی کسبوکارهای کوچک (حداکثر ۵۰ میلیون تومان با ضمانت محلی).  
- بیمه درمانی همگانی:  
  - اختصاص ۱۰٪ از درآمد نفت به بیمه درمان رایگان برای دهکهای پایین (الگو: سیستم بهداشت مالزی).  
#### ۴. اصلاح نظام بانکی بدون ربا:  
- حذف ربای سیستماتیک:  
  - جایگزینی تسهیلات بانکی ربوی با قراردادهای مضاربه، مشارکت، و اجاره به شرط تملیک.  
  - ایجاد بانکهای تخصصی وقف برای تأمین مالی پروژههای آموزشی و درمانی (مثال: بانک وقف ترکیه).  
- جرمزدایی از بدهکاران معسر:  
  - تأسیس «دیوان حل اختلاف مالی» برای بررسی موارد وامهای غیرمنصفانه و بخشودگی بدهیها در صورت ناتوانی پرداخت.  
#### ۵. مقابله با تبعیض ساختاری:  
- سهمیهبندی عادلانه در استخدام:  
  - اختصاص ۳۰٪ از موقعیتهای شغلی دولتی به مناطق محروم (الهامگرفته از قانون «رزرویشن» در هند).  
  - ایجاد مراکز مهارتآموزی رایگان در استانهای کمبرخوردار (مانند طرح «البرز» در ایران برای آموزش فنی).  
- عدالت آموزشی:  
  - اجباریسازی آموزش رایگان تا پایان دوره متوسطه و ارائه بورسیه تحصیلی به دانشآموزان مناطق محروم.  
#### ۶. تقویت حکمرانی شفاف و پاسخگو:  
- نهاد ضدفساد ملی:  
  - تشکیل «هیئت مبارزه با فساد اقتصادی» با اختیار بازرسی داراییهای مسئولان و مصادره اموال نامشروع (مشابه هیئت «نزاهت» در امارات).  
  - اجرای قانون افشای عمومی داراییها برای تمام مقامات بلندپایه.  
- حکمرانی دادهمحور:  
  - راهاندازی داشبورد ملی عدالت اجتماعی برای رصد شاخصهایی مانند ضریب جینی، نرخ بیکاری، و دسترسی به خدمات پایه.  
### نمونه اجرایی: پروژه «عدالت غذایی»  
- هدف: حذف گرسنگی در مناطق محروم با استفاده از مکانیسمهای اسلامی.  
- اجرا:  
  ۱. جمعآوری زکات محصولات کشاورزی از طریق اتحادیههای کشاورزی.  
  ۲. تأسیس «انبارهای عمومی» در هر شهرستان برای ذخیره و توزیع رایگان گندم، برنج، و روغن به نیازمندان.  
  ۳. آموزش کشاورزی به روستاییان برای خودکفایی (با استفاده از خمس در بخش آموزش).  
این راهکارها با تکیه بر قوانین اسلامی (زکات، انفال، منع ربا) و استفاده از فناوری روز (پلتفرمهای الکترونیک، دادهکاوی) طراحی شدهاند. موفقیت آنها نیازمند:  
- مشارکت مردمی و نظارت نهادهای مدنی.  
- عزم سیاسی برای مقابله با گروههای ذینفع.  
- هماهنگی بین بخشهای دولت، روحانیت، و بخش خصوصی.  

الگوی پیشنهادی، مسیری عملیاتی برای تحقق «حیات طیبه» در جامعه اسلامی است.  

https://eitaa.com/grminagar