سئوالات تستی چهارجوابی جدید باهم بیاندیشیم (2) تا سئوال 39
سؤال ۳. چرا در جوامع پیشرفته نیز تمایل به دین وجود دارد؟
الف) چون با پیشرفت تکنولوژی، بحران‌های روانی نیز افزایش یافته و افراد برای درمان آن به دین رو می‌آورند.
ب) چون دین در این جوامع ابزاری برای کنترل طبقهٔ فقیر است و همچنان محبوبیت دارد.
ج) چون مردم آن کشورها از دوران کودکی با دین بزرگ می‌شوند و از آن دل نمی‌کنند.
د) چون دین تنها در فرهنگ شرقی رشد می‌کند و در غرب هم از آن تقلید می‌شود.
✅ پاسخ صحیح: الف
توضیح: پیشرفت مادی بدون معنویت، انسان را با خلأ روحی و اضطراب مواجه می‌سازد و دین، به‌عنوان تکیه‌گاه درونی، جای خود را باز می‌کند.
سؤال ۴. تفاوت دین با علم در چیست؟
الف) علم تغییر می‌کند اما دین ثابت است؛ دین به پرسش‌های متافیزیکی پاسخ می‌دهد، علم به پرسش‌های فنی.
ب) دین، فقط تاریخ و افسانه است، اما علم مبتنی بر تجربهٔ قابل مشاهده است.
ج) علم می‌کوشد خوشبختی اخروی انسان را تضمین کند ولی دین فقط به طبیعت توجه دارد.
د) دین همان علم است اما در قالب واژه‌های دینی بیان می‌شود و تفاوتی ندارد.
✅ پاسخ صحیح: الف
توضیح: دین و علم مکمل یکدیگرند؛ علم ابزار زندگی است و دین، جهت‌دهنده به زندگی و پاسخ‌گو به پرسش‌هایی چون هدف، معاد و اخلاق.
سؤال ۵. چرا انسان فطرتاً به دین گرایش دارد؟
الف) چون خانواده‌ها از کودکی فرزندان را مجبور به دینداری می‌کنند و عادت می‌شود.
ب) چون انسان از ناشناخته‌ها می‌ترسد و دین راهی برای فرار از ترس است.
ج) چون در درون هر انسان تمایل ذاتی به پرستش، حقیقت‌جویی و میل به کمال وجود دارد.
د) چون حکومت‌ها معمولاً دین را رسمی می‌کنند و مردم از روی تبعیت آن را می‌پذیرند.
✅ پاسخ صحیح: ج
توضیح: فطرت انسان، او را به سوی خالق، معنا، خیر و جاودانگی سوق می‌دهد؛ دین، پاسخ فطری انسان به دعوت‌های درونی خودش است.
سؤال ۶. هدف نهایی دین در زندگی انسان چیست؟
الف) هدایت انسان به سوی خدا و تأمین سعادت دنیا و آخرت با حفظ کرامت انسانی.
ب) تربیت انسان‌هایی سرسپرده که نظام‌های سیاسی بتوانند آن‌ها را راحت‌تر کنترل کنند.
ج) ایجاد احساس ترس از مرگ و آخرت تا مردم بیشتر به عبادت بپردازند.
د) گسترش فرهنگ تاریخی و سنت‌های قومی در جامعه برای حفظ انسجام اجتماعی.
✅ پاسخ صحیح: الف
توضیح: دین آمده است تا انسان را از بندگی نفس و دنیا آزاد کرده، او را به سوی رشد معنوی، اخلاقی و ارتباط آگاهانه با خداوند هدایت کند.
سؤال ۷. کدام عامل نشان می‌دهد دین تنها یک پدیدهٔ تاریخی نیست؟
الف) اینکه فقط در برخی جوامع کهن وجود داشته و امروزه کم‌رنگ شده است.
ب) اینکه مفاهیم دینی به صورت متنوعی در آثار هنری و عرفانی نیز آمده است.
ج) اینکه دین در تمام دوران‌ها، فرهنگ‌ها و قاره‌ها با ساختارهای متفاوت حضور فعال داشته است.
د) اینکه پیامبران برای شرایط خاص تاریخی خود آمده‌اند و امروزه نیازی به آن‌ها نیست.
✅ پاسخ صحیح: ج
توضیح: گسترهٔ زمانی، جغرافیایی و کارکردی دین در همهٔ تمدن‌ها، نشانگر پیوند ریشه‌دار آن با فطرت انسان است.
سؤال ۸. در مواجهه با شبهات دینی، کدام راهکار عقلانی‌تر است؟
الف) بی‌تفاوتی نسبت به دین و کنار گذاشتن آن تا ذهن از تعارض پاک شود.
ب) مراجعه به منابع معتبر، گفت‌وگو با کارشناسان دینی و بررسی علمی پاسخ‌ها.
ج) توجه به احساسات شخصی و بر اساس آن تصمیم‌گیری دربارهٔ دینداری یا بی‌دینی.
د) کنار آمدن با شک و تردید به‌عنوان حقیقت نهایی بشر.
✅ پاسخ صحیح: ب
توضیح: عقل ایجاب می‌کند که در برابر پرسش‌ها، به پاسخ‌های مستند، تحلیلی و علمی مراجعه کنیم و تعارض‌های ظاهری را حل نماییم.
بسیار عالی و با کمال میل! 🌹
طبق خواسته‌تان، پاسخ همه گزینه‌ها (چه درست و چه نادرست) را به صورت دوخطی تا حداکثر سه‌خطی و با توضیحات دقیق، علمی، گمراه‌کنندهٔ ادبی برای غلط‌ها، و پاسخ صحیح با توضیح روشن‌تر و کامل‌تر ادامه می‌دهم.
✅ ادامه سؤالات چهارگزینه‌ای از کتاب «بیندیشیم ۲»
📘 درس اول: دین و ضرورت آن را بشناس | سؤالات ۹ تا ۱۵
سؤال ۹. چرا نمی‌توان اخلاق را جایگزین دین دانست؟
الف) زیرا اخلاق تنها ناظر به روابط اجتماعی است و ارتباط انسان با خداوند را نادیده می‌گیرد.
ب) زیرا دین فقط بر مجازات تمرکز دارد و نمی‌تواند نظام اخلاقی ارائه دهد.
ج) زیرا اصول اخلاقی بدون پاداش و عقاب دینی، ضمانت اجرایی کافی ندارند.
د) چون در دین، تنها انجام مناسک مهم است و اخلاق جنبهٔ ثانوی دارد.
✅ پاسخ صحیح: الف
توضیح: دین جامع‌تر از اخلاق است؛ علاوه بر تنظیم روابط اجتماعی، به حیات اخروی، پیوند با خداوند و تربیت معنوی نیز می‌پردازد، در حالی که اخلاق سکولار از این ابعاد ناتوان است.
سؤال ۱۰. دلیل ناکارآمدی عقلِ صرف در ادارهٔ همهٔ شئون زندگی چیست؟
الف) چون عقل گاهی ممکن است به نتایجی برسد که با دین تعارض دارد و در آن صورت باید حذف شود.
ب) چون عقل در فهم بسیاری از جزئیات زندگی مانند احکام عبادی و معرفت اخروی، دچار محدودیت است.
ج) چون انسان‌ها ذاتاً غیرعقلانی‌اند و عقل تأثیری در رفتار آن‌ها ندارد.
د) چون عقل به تنهایی حتی نمی‌تواند تشخیص دهد که باید اخلاق داشت یا نه.
✅ پاسخ صحیح: ب
توضیح: عقل با همهٔ ارزشش، محدود است؛ به‌ویژه در موضوعاتی چون آخرت، غیب، مناسک عبادی یا وحی، نیاز به هدایت الهی دارد تا دچار خطا و استبداد نشود.
سؤال ۱۱. چرا پیامبران الهی را نمی‌توان صرفاً مصلحان اجتماعی دانست؟
الف) چون پیامبران هیچ‌گاه به مسائل اجتماعی نپرداختند و فقط جنبهٔ عبادی داشتند.
ب) چون پیامبران ساختار سیاسی تشکیل ندادند و هدف‌شان تنها تبلیغ دین بود.
ج) چون پیامبران علاوه بر اصلاح اجتماعی، حامل وحی الهی و مبیّن راه نجات اخروی بودند.
د) چون پیامبران فقط در عصر خودشان کاربرد داشتند و امروزه نمی‌توان از آن‌ها الگو گرفت.
✅ پاسخ صحیح: ج
توضیح: پیامبران فراتر از مصلحان بودند؛ آنان مأمور هدایت معنوی، پاسخ به پرسش‌های بنیادین و پیونددهندهٔ زمین با آسمان بودند و رسالت‌شان فقط به اصلاح ظاهری محدود نمی‌شد.
سؤال ۱۲. وجه تمایز دین الهی با مکاتب بشری در چیست؟
الف) دین الهی تنها شامل عبادات است، اما مکاتب بشری مسائل دنیوی را نیز سامان می‌دهند.
ب) مکاتب بشری مبتنی بر تجربه‌اند، اما دین الهی از منبع وحیانی و فرازمانی بهره می‌برد.
ج) دین الهی بسیار ساده‌نگر است ولی مکاتب بشری پیچیدگی فلسفی دارند.
د) دین برای مردم عوام است و مکاتب بیشتر مورد توجه نخبگان هستند.
✅ پاسخ صحیح: ب
توضیح: دین با پشتوانهٔ وحی، از خطاهای بشری مصون است و حقایق را فراتر از زمان و مکان بیان می‌کند؛ در حالی که مکاتب بشری، آزمون و خطاهای متوالی را تجربه می‌کنند.
سؤال ۱۳. چرا گفته می‌شود که دین و عقل می‌توانند مکمل هم باشند؟
الف) چون هر دو از یک منبع سرچشمه می‌گیرند و هر جا که عقل نمی‌رسد، دین آن را تکمیل می‌کند.
ب) چون دین برای انسان‌های متدین است و عقل برای انسان‌های علمی و سکولار طراحی شده است.
ج) چون عقل همیشه با دین مخالفت می‌کند و باید آن را محدود ساخت.
د) چون دین با تحمیل احکام خود، مانع رشد عقلانی انسان می‌شود.
✅ پاسخ صحیح: الف
توضیح: عقل، ابزار فهم دین است و دین، افق‌های ورای عقل را روشن می‌کند. تضادی نیست؛ بلکه هماهنگی عمیقی میان عقل سلیم و وحی اصیل وجود دارد.
سؤال ۱۴. از منظر فطرت، چه ویژگی‌ای در انسان است که او را به دین گرایش می‌دهد؟
الف) میل به امنیت و محافظت در برابر مرگ و بیماری‌های مزمن.
ب) گرایش ذاتی به زیبایی‌های هنری و ساختن تمدن‌های عظیم.
ج) احساس وجود نیرویی برتر، عطش معنا، پرستش، و میل به کمال مطلق.
د) نیاز به ساختن قوانین اجتماعی برای بقای جامعه انسانی.
✅ پاسخ صحیح: ج
توضیح: فطرت انسان، بیدار است و او را در طلب حقیقت و جاودانگی می‌کشاند. دین، پاسخ طبیعی و الهی به این نیازهای عمیق وجودی انسان است.
سؤال ۱۵. یکی از دلایل عقلی اثبات ضرورت دین در جامعه کدام است؟
الف) چون دین می‌تواند مردم را با تهدید جهنم کنترل کند و جامعه را سامان دهد.
ب) چون وجود دین به‌صورت رسمی، جلوی رشد دیگر مکاتب را می‌گیرد و تمرکز ایجاد می‌کند.
ج) چون بدون دین، ارزش‌های ثابت و فراگیر در جامعه شکل نمی‌گیرند و اخلاق نسبی می‌شود.
د) چون دین به حکومت‌ها کمک می‌کند تا بهتر بتوانند بر مردم حکومت کنند.
✅ پاسخ صحیح: ج
توضیح: عقل حکم می‌کند که جامعه نیازمند قواعدی ثابت، الهام‌گرفته از منبعی فراتجربی باشد تا بتواند اخلاق پایدار و همگانی داشته باشد؛ دین، این کارکرد را ایفا می‌کند.
ادامهٔ سؤالات چهارگزینه‌ای از کتاب «بیندیشیم ۲»
درس اول: دین و ضرورت آن را بشناس | سؤالات ۱۶ تا ۲۰
سؤال ۱۶. دین چه تفاوتی با عرف اجتماعی دارد؟
الف) دین امری شخصی است ولی عرف بر قواعد اجتماعی تمرکز دارد، لذا دین نقشی در اجتماع ندارد.
ب) عرف از توافقات عرفی جامعه پدید می‌آید ولی دین بر پایهٔ وحی و عقلانیت بنیادین استوار است.
ج) هر دو وابسته به فرهنگ مردم‌اند و نمی‌توان مرز روشنی میان دین و عرف قائل شد.
د) عرف ثابت است ولی دین تابع شرایط اجتماعی تغییر می‌کند و انعطاف‌پذیرتر است.
✅ پاسخ صحیح: ب
توضیح: عرف بر خواسته‌های مردم و سنت‌های انسانی تکیه دارد اما دین از منبعی الهی و فراتر از زمان و مکان بهره می‌گیرد و دارای ثبات در اصول است.
سؤال ۱۷. کدام‌یک از گزینه‌ها نشان‌دهندهٔ کارکرد اساسی دین در زندگی بشر است؟
الف) دین کمک می‌کند انسان‌ها مراسم خاصی برگزار کرده و فرهنگ بومی خود را زنده نگه دارند.
ب) دین تنها برای انجام عبادات و اعمال فردی است و تأثیری بر جامعه ندارد.
ج) دین انسان را به حقیقت رهنمون ساخته، زندگی او را معنادار کرده و مسیر کمال را نشان می‌دهد.
د) دین تنها زمانی اهمیت دارد که بحران‌های اجتماعی یا طبیعی رخ دهد و انسان نیازمند دعا شود.
✅ پاسخ صحیح: ج
توضیح: دین، نیروی جهت‌دهندهٔ حیات است. مفاهیم بنیادینی مانند هدف زندگی، خیر و شر، و کمال را به انسان می‌آموزد و احساس آرامش و معنا در زندگی می‌آفریند.
سؤال ۱۸. نسبت دین با پیشرفت علمی چیست؟
الف) دین با علم در تضاد است چون هر دو برای کشف حقیقت تلاش می‌کنند و یکی باید حذف شود.
ب) دین فقط به کار آخرت می‌آید و علم برای دنیا، لذا نمی‌توان آن‌ها را در یک مسیر دید.
ج) دین و علم، هر دو ابزارهای شناخت‌اند و اگر درست فهم شوند، تعارضی با یکدیگر ندارند.
د) علم بر اساس تجربه است، دین بر اساس خیال، پس نمی‌توان بین آن‌ها پیوندی برقرار کرد.
✅ پاسخ صحیح: ج
توضیح: دین به‌عنوان راهنمای ارزش‌ها و هدف‌گذاری، می‌تواند مسیر علم را هدایت کند؛ چنان‌که بسیاری از دانشمندان مسلمان، دین را الهام‌بخش تحقیقات علمی خود دانسته‌اند.
سؤال ۱۹. دین چگونه می‌تواند به عدالت اجتماعی کمک کند؟
الف) دین فقط به عبادات شخصی می‌پردازد و ارتباطی با عدالت اجتماعی ندارد.
ب) با تأکید بر ارزش‌هایی چون صداقت، مساوات و امر به معروف، دین بستر عدالت را فراهم می‌کند.
ج) دین، افراد را منفعل می‌کند و مانع اعتراضات اجتماعی علیه ظلم می‌شود.
د) دین خود منشأ تبعیض است، زیرا به تفکیک انسان‌ها به مؤمن و کافر می‌پردازد.
✅ پاسخ صحیح: ب
توضیح: آموزه‌های دینی در قرآن و سنت، پیوسته به عدالت دعوت می‌کنند و حتی حاکمان را به رعایت حق مردم ملزم می‌سازند. اجرای احکام اجتماعی دین، عدالت‌محور است.
سؤال ۲۰. چرا نیاز به دین امری پایدار در تاریخ بشر بوده است؟
الف) چون انسان‌ها به دنبال توجیه ضعف‌های خود در برابر طبیعت بوده‌اند و دین را ساخته‌اند.
ب) چون حاکمان از طریق دین مردم را کنترل می‌کردند و دین ابزاری سیاسی بوده است.
ج) چون انسان همواره به دنبال معنا، امنیت درونی و پاسخ به پرسش‌های بنیادین بوده است.
د) چون دین نوعی سنت بوده که از نسل‌های گذشته به ارث رسیده و باید حفظ شود.
✅ پاسخ صحیح: ج
توضیح: عطش درونی انسان برای جاودانگی، حقیقت و کمال، او را همواره به سوی دین سوق داده است؛ این نیاز ریشه در فطرت دارد و صرفاً نتیجهٔ ترس یا سیاست نیست.
ادامهٔ سؤالات چهارگزینه‌ای از کتاب «بیندیشیم ۲»
درس اول: دین و ضرورت آن را بشناس | سؤالات ۲۱ تا ۲۵
سؤال ۲۱. چرا گفته می‌شود که دین از نیازهای فطری انسان برخاسته است؟
الف) چون بیشتر مردم در جوامع مذهبی رشد کرده‌اند و این گرایش، تقلیدی و محیطی است.
ب) چون آموزه‌های دینی برخلاف عقل‌اند و تنها از طریق تقلید منتقل می‌شوند.
ج) چون انسان در ذات خود، جویای معنا، کمال، جاودانگی و وابسته به وجودی برتر است.
د) چون بدون دین، هیچ نظامی نمی‌تواند امنیت را در جامعه تأمین کند.
✅ پاسخ صحیح: ج
توضیح: میل به پرستش، جاودانگی و حقیقت، در اعماق جان انسان ریشه دارد. این نشان می‌دهد که دین برخاسته از فطرت انسان است، نه فقط ساختهٔ تاریخ یا محیط.
سؤال ۲۲. چه زمانی دین دچار تحریف و انحراف می‌شود؟
الف) هنگامی که علم پیشرفت کند و آموزه‌های دینی را زیر سؤال ببرد.
ب) وقتی دین از آموزه‌های اخلاقی فاصله بگیرد و در خدمت قدرت و منافع قرار گیرد.
ج) وقتی مردم زیاد عبادت کنند ولی آگاهی نداشته باشند.
د) زمانی که دین، به جای عبادات بر عدالت اجتماعی تمرکز کند.
✅ پاسخ صحیح: ب
توضیح: دینِ اصیل، در خدمت هدایت انسان‌هاست؛ اما وقتی ابزار قدرت‌طلبی شود یا از معنویت تهی گردد، دچار انحراف و تحریف خواهد شد.
سؤال ۲۳. چرا گفته می‌شود دین کامل‌ترین راهنمای زندگی است؟
الف) چون در همهٔ موضوعات علمی و تجربی نظر دارد و نیازی به علم باقی نمی‌گذارد.
ب) چون دین پاسخ‌های آماده و بی‌نیاز از تفکر به انسان می‌دهد و وقت او را می‌خرد.
ج) چون دین، در کنار عقل و علم، جهت‌دهندهٔ ارزش‌ها و ضامن نجات اخروی انسان است.
د) چون دین تنها نظامی است که قدرت و ثروت را به خوبی توزیع می‌کند.
✅ پاسخ صحیح: ج
توضیح: دین فقط به دنیا یا آخرت نمی‌پردازد؛ بلکه با نگاهی جامع، مسیر زندگی را معنا می‌بخشد و انسان را به‌سوی کمال و حقیقت رهنمون می‌سازد.
سؤال ۲۴. چرا برخی انسان‌ها از دین گریزان شده‌اند؟
الف) چون اصل دین مشکل دارد و آموزه‌های آن غیرعقلانی‌اند.
ب) به دلیل رفتار نادرست دینداران، تفسیرهای خشن، یا تحمیل دین در جامعه.
ج) چون دین پاسخ‌گوی پرسش‌های عقلی نیست و خرافات را ترویج می‌دهد.
د) چون انسان‌ها با دین سر ناسازگاری دارند و ذاتاً بی‌دین‌اند.
✅ پاسخ صحیح: ب
توضیح: گاه دین واقعی قربانی رفتارهای غلط، تبلیغات سطحی یا تحمیل و زور شده است. بسیاری از دین‌گریزی‌ها نه از اصل دین، بلکه از عملکرد پیروان آن نشأت می‌گیرد.
سؤال ۲۵. چرا قرآن بر تفکر و تعقل در ایمان تأکید دارد؟
الف) چون دین باید از احساسات و عواطف جدا باشد و صرفاً علمی تلقی شود.
ب) چون عقل مهم‌ترین ابزار برای باورپذیری، تصمیم‌گیری و سنجش درستی ایمان است.
ج) چون قرآن می‌خواهد انسان‌ها فقط از پیامبر اطاعت کنند، نه فکر مستقل داشته باشند.
د) چون تفکر باعث می‌شود انسان از دین فاصله بگیرد و به علم روی آورد.
✅ پاسخ صحیح: ب
توضیح: قرآن با بیش از ۳۰۰ آیه دربارهٔ عقل و تدبر، نشان می‌دهد که ایمان باید آگاهانه، مبتنی بر اندیشه و درونی باشد؛ نه تقلیدی، سطحی یا تحمیلی.
ادامهٔ سؤالات چهارگزینه‌ای از کتاب «بیندیشیم ۲»
درس اول: دین و ضرورت آن را بشناس | سؤالات ۲۶ تا ۳۰
سؤال ۲۶. چه عاملی باعث پایداری باورهای دینی در طول تاریخ شده است؟
الف) سنت‌گرایی جوامع که تغییر را نمی‌پذیرفتند و دین را حفظ می‌کردند.
ب) حمایت دائمی حکومت‌ها از دین برای کنترل مردم و تثبیت قدرت خود.
ج) فطری بودن دین و پاسخگویی آن به نیازهای عمیق و همیشگی انسان.
د) کمبود منابع علمی و اطلاعاتی در گذشته که دین را بی‌رقیب می‌ساخت.
✅ پاسخ صحیح: ج
توضیح: دین با مفاهیم بنیادینی چون جاودانگی، معنا، کمال و اخلاق، همواره پاسخ‌گوی دغدغه‌های بشر بوده و با فطرت انسان‌ها سازگار است؛ به همین دلیل ماندگار شده است.
سؤال ۲۷. چرا برخی دیدگاه‌ها، دین را عامل عقب‌ماندگی می‌دانند؟
الف) چون دین همواره با اندیشه و دانش مخالف بوده و عقل را محدود کرده است.
ب) به‌خاطر برداشت‌های ناصحیح و سنت‌زده‌ای که دین را از پویایی و تحول بازمی‌دارند.
ج) چون دین بیشتر به عبادات فردی پرداخته و به مسائل اجتماعی بی‌توجه است.
د) چون دین، با ارائهٔ پاسخ‌های ثابت، جلوی آزادی اندیشه را می‌گیرد.
✅ پاسخ صحیح: ب
توضیح: اشکال در خود دین نیست؛ بلکه مشکل از فهم‌های نادرست و تحریف‌شده‌ای است که دین را ایستا و مخالف علم معرفی می‌کنند، در حالی‌که دین راستین هم‌ساز با عقل و پیشرفت است.
سؤال ۲۸. چرا انسان به‌دنبال پرستش و نیایش است؟
الف) چون احساس ضعف در برابر طبیعت و مرگ، او را به‌سوی دعا سوق می‌دهد.
ب) چون می‌خواهد قدرت را تجربه کند و با نیایش، دیگران را تحت‌تأثیر قرار دهد.
ج) چون می‌خواهد احساسات خود را به شکلی نمایشی بروز دهد.
د) چون در فطرت خود، به قدرتی برتر وابسته است و با نیایش به آرامش می‌رسد.
✅ پاسخ صحیح: د
توضیح: روح انسان، به قدرتی فراتر از خود نیازمند است. دعا و نیایش، انعکاس این نیاز فطری و عامل ایجاد آرامش درون انسان است.
سؤال ۲۹. هدف نهایی دین از نگاه عقلانی چیست؟
الف) تربیت انسان‌هایی که از همهٔ لذت‌های دنیا چشم بپوشند.
ب) ایجاد جامعه‌ای مطیع و سازگار با فرمان حاکمان دینی.
ج) رساندن انسان به کمال واقعی از طریق بندگی آگاهانه و اخلاق الهی.
د) فراهم کردن قوانین جزایی و کیفری برای ادارهٔ جامعه.
✅ پاسخ صحیح: ج
توضیح: دین با عقلانیت، هدف غایی خود را تربیت انسانِ متعالی می‌داند که از طریق بندگی، به تعالی روحی، اخلاقی و عقلانی دست یابد.
سؤال ۳۰. جایگاه عقل در شناخت دین چیست؟
الف) عقل در دین بی‌ارزش است، زیرا ایمان امری قلبی و تجربی است.
ب) عقل تنها در فهم احکام شرعی کاربرد دارد و نه در مباحث اعتقادی.
ج) عقل ابزار سنجش صدق و کذب و دروازهٔ ورود به باورهای دینی است.
د) دین، عقل را محدود می‌کند و آن را به اطاعت وامی‌دارد.
✅ پاسخ صحیح: ج
توضیح: عقل، یکی از منابع اساسی شناخت دین است. بسیاری از آموزه‌های دینی از طریق استدلال عقلی پذیرفته می‌شوند و دین، تعقل را همواره ستوده است.
ادامهٔ سؤالات چهارگزینه‌ای از کتاب «بیندیشیم ۲»
درس دوم: پیشینهٔ دین و پیامبری | سؤالات ۳۱ تا ۴۰
سؤال ۳۱. چرا پیامبران متعددی در طول تاریخ برای هدایت بشر فرستاده شدند؟
الف) چون مردم هر دوره، نیازهای مادی متفاوتی داشتند و پیامبران آن‌ها را تأمین می‌کردند.
ب) چون ادیان قبلی ناقص بودند و پیامبران جدیدی باید می‌آمدند تا آن‌ها را تکمیل کنند.
ج) چون انسان‌ها در زمان‌ها و فرهنگ‌های مختلف به زبان‌ها، عقل‌ها و ظرفیت‌های گوناگون نیاز داشتند.
د) چون مردم به پیامبران قبلی ایمان نمی‌آوردند و پیامبران جدید باید آنان را مجازات می‌کردند.
✅ پاسخ صحیح: ج
توضیح: نیازهای روحی و معنوی انسان ثابت است، اما زبان، فرهنگ و شرایط زمانی جوامع متفاوت است. ازاین‌رو، پیامبران متعدد با زبان و روش متناسب زمان خود مبعوث شدند.
سؤال ۳۲. دلیل ارسال پیامبران چه بود؟
الف) برای اینکه مردم را وادار به اطاعت از فرمانروایان زمان خود کنند.
ب) برای آوردن قوانینی که صرفاً نظم اجتماعی را حفظ کنند.
ج) برای هدایت انسان‌ها به‌سوی کمال، عدالت و سعادت ابدی در پرتو وحی الهی.
د) برای اثبات برتری قوم خاصی بر سایر اقوام.
✅ پاسخ صحیح: ج
توضیح: فلسفهٔ بعثت پیامبران، هدایت انسان‌ها به‌سوی خدای متعال، ارتقاء اخلاق، تثبیت حق و مبارزه با باطل است؛ نه صرفاً نظام‌بخشی دنیوی یا ملی‌گرایی.
سؤال ۳۳. چرا اسلام خاتم ادیان معرفی شده است؟
الف) چون پیامبر اسلام نسبت به پیامبران پیشین از قدرت بیشتری برخوردار بود.
ب) چون قرآن نسبت به کتب آسمانی دیگر، کمتر به تحریف دچار شده است.
ج) چون اسلام دینی جهانی، کامل، عقلانی و جاودانه است که پاسخ‌گوی همهٔ نیازهای بشر است.
د) چون مسلمانان پرجمعیت‌ترین گروه دینی در جهان هستند.
✅ پاسخ صحیح: ج
توضیح: قرآن به‌عنوان کتابی جامع و محفوظ، و پیامبر اسلام به‌عنوان پیامبر جهانی، دینی را عرضه کردند که با فطرت، عقل و نیازهای همه‌جانبهٔ بشر هماهنگ است.
سؤال ۳۴. چرا با وجود پیامبران پیشین، دین‌های آنان ادامه نیافت؟
الف) چون دشمنان همواره پیامبران را می‌کشتند و آثارشان را از بین می‌بردند.
ب) چون بشر به‌سوی علم و عقل رفت و از دین فاصله گرفت.
ج) چون ادیان قبلی محلی، موقتی و متناسب با نیازهای محدود زمانی بودند.
د) چون مردم همیشه در برابر پیامبران لجاجت داشتند و هدایت نمی‌پذیرفتند.
✅ پاسخ صحیح: ج
توضیح: ادیان پیشین محدود به قوم یا زمان خاصی بودند و ظرفیت پاسخگویی به همهٔ زمان‌ها را نداشتند. به همین دلیل، ادامه نیافتند و نیاز به دینی جهانی پدید آمد.
سؤال ۳۵. چرا وحی برای هدایت بشر ضروری است؟
الف) چون عقل بشر کاملاً ناتوان است و اصلاً نمی‌تواند مسیر درست را تشخیص دهد.
ب) چون انسان‌ها به دین علاقه‌مند نیستند و باید با زور از وحی اطاعت کنند.
ج) چون عقل انسان در برخی حوزه‌ها محدود است و نیاز به راهنمایی معصوم و الهی دارد.
د) چون دین تنها ابزار ترساندن انسان‌هاست تا به قانون تن دهند.
✅ پاسخ صحیح: ج
توضیح: عقل بشر هرچند مهم و راهنماست، اما در همهٔ عرصه‌ها توان کافی ندارد؛ ازاین‌رو، وحی به‌عنوان نور هدایت الهی، تکمیل‌کنندهٔ عقل و تضمین‌کنندهٔ سعادت است.
سؤال ۳۶. چه تفاوتی میان وحی الهی و یافته‌های عقلی بشر وجود دارد؟
الف) یافته‌های عقلی از جانب انسان است، اما وحی از جانب طبیعت است.
ب) یافته‌های عقلی محدود به تجربه و خطاپذیر است، ولی وحی الهی یقینی و بی‌خطاست.
ج) وحی برای همه انسان‌ها قابل درک نیست، اما عقل همیشه جهان‌شمول است.
د) عقل به اصول اخلاقی نمی‌پردازد، اما وحی بر اخلاق فردی تأکید دارد.
✅ پاسخ صحیح: ب
توضیح: وحی منشأ الهی و مصون از خطاست، در حالی‌که عقل با وجود کارکرد فراوان، محدود و گاه گرفتار خطا و تأثیرپذیری از شرایط ذهنی و اجتماعی است.
سؤال ۳۷. جایگاه عقل در کنار وحی چگونه تبیین می‌شود؟
الف) عقل دشمن وحی است و باید مهار شود.
ب) عقل فقط در زندگی مادی کاربرد دارد و در دین‌فهمی بی‌فایده است.
ج) عقل مکمل وحی است و در فهم و تفسیر آن نقشی کلیدی دارد.
د) عقل تنها برای اثبات وجود پیامبر کاربرد دارد.
✅ پاسخ صحیح: ج
توضیح: عقل و وحی دو ابزار مکمل برای شناخت حقیقت‌اند. عقل راهی برای فهم محتوای وحی است و دین آن را به رسمیت می‌شناسد.
سؤال ۳۸. یکی از دلایل حقانیت پیامبر اسلام چیست؟
الف) موفقیت نظامی و سیاسی او در مدینه.
ب) معجزهٔ جاودانهٔ قرآن که تا ابد زنده و در دسترس است.
ج) تعداد زیاد مسلمانان در زمان او.
د) حمایت قبایل عرب از او در برابر کفار.
✅ پاسخ صحیح: ب
توضیح: قرآن معجزه‌ای زنده و جاوید است که تحدی کرده و تاکنون کسی نتوانسته همانند آن سخنی بیاورد؛ این سند زندهٔ نبوت پیامبر اسلام است.
سؤال ۳۹. پیامبران برای اثبات حقانیت خود چه می‌آوردند؟
الف) قدرت نظامی و پیروزی در جنگ‌ها.
ب) آگاهی از آینده و تسلط بر طبیعت.
ج) معجزاتی هماهنگ با فهم مردم آن عصر که از عهده بشر خارج بود.
د) کمک گرفتن از دانشمندان برای متقاعد کردن مردم.
✅ پاسخ صحیح: ج
توضیح: معجزات پیامبران متناسب با فضای فرهنگی و علمی زمانشان بود؛ مثلاً عصای موسی در برابر سحر ساحران، یا قرآن برای مردم فصیح‌زبان عرب.
